Manda ve himaye ilk kez nerede reddedilmiştir?

Manda ve himaye ilkesi, Birleşmiş Milletler'in kuruluşundan sonra 20. yüzyılın başlarında Birleşmiş Milletler'in öncüsü olan Milletler Cemiyeti (League of Nations) döneminde öne çıkmış bir ilkedir. Manda ve himaye, savaş sonrası dönemde Osmanlı İmparatorluğu'nun çöküşü ve yeni uluslararası düzenin oluşturulması sırasında önemli bir konuydu.

Manda ve himaye ilkesi ilk olarak 1920 yılında Versailles Antlaşması'nın 22. maddesinde yer aldı. Bu madde, Milletler Cemiyeti üyelerinin, Alman İmparatorluğu'nun önceki toprakları üzerindeki bazı bölgeleri "müşfik bir yönetim altında" idare etmelerini öngörüyordu. Bu bölgeler, Alman İmparatorluğu'nun savaş sonrası topraklarıydı ve bu ilkenin amacı, bu bölgelerin istikrarını ve yönetimini sağlamaktı.

Ancak manda ve himaye ilkesi, söz konusu bölgelerdeki yerel halklar ve ulusal hareketler arasında genellikle hoşnutsuzluğa yol açtı. En bilinen örneklerden biri, Filistin'deki Britanya manda yönetimine karşı olan Arap Ayaklanması'dır. Ayrıca, bazı bölgelerde sömürgecilik ve dış müdahaleye karşı direnişler de görüldü.

Manda ve himaye ilkesi, bazı bölgelerde yerel halklar ve ulusal hareketler tarafından reddedilmiş olsa da, diğer bölgelerde ise uygulanmış ve sonradan bağımsızlıkla sonuçlanmıştır. Bu ilke, Birleşmiş Milletler'in kuruluşundan sonra daha fazla açıklığa kavuşturulmuş ve sömürgecilik karşıtı hareketlerin desteklenmesine yönelik bir ilke haline gelmiştir. Bu nedenle, manda ve himaye ilkesinin uygulanması ve reddedilmesi farklı bölgelere ve zamanlara göre değişkenlik göstermiştir.