Erken menapoz nedir? Belirtileri ve nedenleri neler? Nasıl anlaşılır? Tedavisi nasıldır? Menapoz döneminde ne yapılmalı?

Erken Menopoz Nedir?

Erken menopoz, genellikle 40 yaşından önce meydana gelen bir durumdur. Normal menopoz, kadınların yumurtalıkları artık düzenli olarak yumurtlama yapmadıkları ve adet görmeyi durdurdukları zamandır. Bu dönemde vücutta önemli hormonal değişiklikler meydana gelir.

Erken Menopozun Belirtileri

 Erken menopozun belirtileri normal menopozla benzerlik gösterebilir. İşte erken menopozun belirtileri arasında yer alabilecek bazı şeyler:

Düzensiz veya aşırı hafif adet kanamaları

Sıcak basmaları

Terleme

Uykusuzluk

Ruhsal değişiklikler (anksiyete, depresyon)

Vajinal kuruluk

Cinsel istekte azalma

Kemik yoğunluğunda azalma (osteoporoz)

İdrar yolu enfeksiyonlarına yatkınlık

Erken Menopozun Teşhisi

 Erken menopozun teşhisi için bir doktor tarafından yapılan bir dizi test gerekebilir. Bu testler şunları içerebilir:

Folikül Stimüle Edici Hormon (FSH) Testi: FSH seviyeleri menopozda artar, bu nedenle yüksek FSH seviyeleri erken menopozun bir göstergesi olabilir.

Estradiol Testi: Bu test, yumurtalıklardan salınan östrojen hormonunun seviyelerini ölçer.

Anamnez ve Fizik Muayene: Doktor, hastanın belirtileri ve aile geçmişi hakkında bilgi toplar ve fizik muayene yapar.

Erken menapozun nedenleri

Erken menopozun birden fazla nedeni olabilir ve bu nedenler karmaşık bir şekilde etkileşebilir. İşte erken menopozun olası nedenlerinden bazıları:

Genetik Faktörler: Genetik yatkınlık, erken menopoz riskini artırabilir. Ailenizde erken menopoz yaşayan kadınlar varsa, bu durum sizin için risk faktörü olabilir.

Yumurtalık Fonksiyonlarında Sorunlar: Yumurtalıkların normal işlevlerini sürdürememesi, erken menopoza yol açabilir. Bu sorunlar, polikistik over sendromu (PCOS), prematür yumurtalık yetmezliği (POF), yumurtalık tümörleri veya cerrahi müdahaleler gibi faktörlerle ilişkilendirilebilir.

Sigara İçmek: Sigara içmek, erken menopoz riskini artırabilir. Sigara içen kadınlar, içmeyenlere göre daha yüksek bir erken menopoz riskine sahip olabilirler.

Kemoterapi veya Radyoterapi: Kanser tedavisi için uygulanan kemoterapi veya radyoterapi, yumurtalık dokusuna zarar verebilir ve bu da erken menopoza yol açabilir.

Otoimmün Hastalıklar: Bazı otoimmün hastalıklar, vücudun kendi yumurtalık dokusuna saldırmasına neden olabilir. Bu da erken menopoz riskini artırabilir.

Cerrahi Müdahaleler: Yumurtalıkların cerrahi olarak çıkarılması veya hasar görmesi, erken menopoza yol açabilir.

Yetersiz Beslenme: Yetersiz veya dengesiz beslenme, hormonal dengesizliklere ve dolayısıyla erken menopoza yol açabilir.

Aşırı Egzersiz: Aşırı egzersiz yapmak, vücut ağırlığının çok düşük olması ve düşük vücut yağı seviyeleri, hormonal dengeyi bozarak erken menopoza katkıda bulunabilir.

Stres: Kronik stres, hormonal düzensizliklere neden olarak erken menopoz riskini artırabilir.

Erken menapozun görülme sıklığı

Peki erken menapoz çok sık görülür mü? Kaynaklara göre,  15-29 yaşlarındaki 1000 kadından 1’inde erken menapoz görülüyor. Bu oran, 30-39 yaşlarındaki kadınlarda 100 kadından 1’ine düşüyor.

Son Adet Kanamaları ve Erken Menopoz

Erken menopoza giren bir kadın, son adet kanamaları yaşadığında normal bir menopoz dönemine girer. Bu son adet kanamaları genellikle düzensizdir ve azalır. Genellikle yumurtlama olmadığı için adet gecikmeleri görülmektedir. Geciken adetlerden sonra  yaşanan kanama yoğun ve uzun olabilir. Ara kanamalar şeklinde de kanamalar gerçekleşebilir.

Son adet kanamalarından sonra bile hamilelik riski olduğunu unutmamak önemlidir. Bu nedenle cinsel aktivitesi devam eden kadınlar, doğum kontrol yöntemlerini kullanmaya devam etmelidir.

Erken menopoz, birçok kadın için fiziksel ve duygusal değişikliklere yol açabilir. Bu nedenle belirtilerle başa çıkmak ve sağlıklı bir yaşam sürdürmek için bir doktordan destek almak önemlidir.

Erken Menapozun Tedavisi

Erken menopoz için henüz bir tedavi yöntemi bulunmamıştır. Ancak semptomlar görülmeye başlanırsa önlemler alınabilir. Önlemlerin alınabilmesi için menopozun başlamamış olması gerekir.

Bu durumlarda östrojen tedavisi etkili bir yöntem olarak niteleniyor. Ancak bunun meme kanseri riskini ortaya çıkarabildiğine de işaret ediliyor. Bu yüzden östrojen tedavisi alan hastalar 6 ayda bir kontrole giriyor.

Yani eğer kadın 12 ay boyunca regl olmamış ve menopoza girmişse erken menopoza karşı uygulanacak yöntemler yeteri kadar etkili olmayabilir.

Henüz menopoz başlamamış ve kadının sağlığında başka bir sorun yoksa eksik hormonların takviyesi yoluna gidilebilir. Ayrıca sigarayı bırakmak ve  dengeli beslenmeye başlamak gibi yaşam tarzı değişikliklerine gidilmesi de faydalı olabilir.

Menopoz cinselliği etkiler mi?

Menopoz, üremenin azalması dışında cinsel istek ve etkinlik açısından kadınların  cinsel hayatlarını olumsuz etkilemektedir.Vajinal ıslanmanın azalması, (vaginal kuruluk) Orgazma ulaşmada zorluk (anorgazmi) Genital duyarlığın azalması görülmektedir.

Menopoz döneminde kadınlar ne yapmalı?

Kadınlar erken menapoza girdiğinde önce hayat tarzını yeniden düzenleyerek  egzersizi eksik etmemelidir.
• Bol bol spor yapın. Haftada en az 3 gün spor yapmanız faydalı olacaktır. Mümkünse asansör yerine basamakları kullanın.
• Vücut kitle indeksinizi hesaplayın. Ne çok zayıf ne de kilolu olun.
• Zararlı kimyasal maddelerden uzak durun.
• Stresten kaçının.
• Sigara kullanmayın. Pasif içicilikten uzak durun.
• Balık, ceviz, fındık, brokoli, domates, biber, havuç, üzüm, çilek gibi yüksek antioksidan besinler tüketin.
• Kalsiyumu yüksek gıdalar tüketin. Günde 200 ml. süt, yoğurt ve dondurma yiyin.
• Bol bol güneşlenin ve D vitaminini eksik etmeyin

Erken menopozun nedenleri karmaşık ve çok çeşitli olabilir. Erken menopoz belirtileri yaşayan veya erken menopoz riski taşıyan bir kadın, bir sağlık profesyoneli ile görüşmeli ve gerekirse uygun testler ve muayeneler yapılmalıdır. Erken menopozun altta yatan nedenleri tespit edilirse, tedavi veya yönetim planı bu nedenlere göre belirlenebilir.