Sağlıklı Zayıflama İçin Yeni Trend: Otofaji Nedir, Nasıl Yapılır?
Son dönemlerin en popüler sağlık trendlerinden biri olan otofaji, hücresel düzeyde yenilenme ve vücudun kendi kendini temizlemesi anlamına geliyor.
Otofaji Nedir?
Basitçe ifade etmek gerekirse otofaji, hücrelerin içinde biriken zarar görmüş proteinleri ve kullanılmayan yapıları temizleyip enerjiye dönüştürme sürecidir.
Otofaji terimi Yunanca kökenli olup "kendini yemek" anlamına gelir; fakat bu ifade korkutucu olmaktan çok vücudun içten içe gerçekleştirdiği doğal bir yenilenme işlemini anlatmaktadır.
2016 yılında Nobel Tıp Ödülü'nü alan Japon bilim insanı Yoshinori Ohsumi, otofaji mekanizmasını detaylandırarak bilim dünyasına kazandırdı.
Otofaji Süreci Ne Zaman Başlar?
Otofaji, çoğunlukla açlık dönemlerinde devreye girer ve hücresel yenilenmeyi başlatır. Bilimsel araştırmalara göre süreç genellikle 16-18 saatlik açlıktan sonra aktifleşiyor. En çok uygulanan yöntem ise "aralıklı oruç" diyeti olarak biliniyor. Bu süreç, şu durumlarda tetiklenir:
Karbonhidrat tüketiminin durmasından yaklaşık 12 ila 16 saat sonra,
İnsülin hormonu seviyesi düştüğünde,
Protein ve kalori alımının kısıtlandığı dönemlerde.
Otofaji Diyeti Nasıl Yapılır? En İyi Yöntemler Nelerdir?
Otofaji sürecini aktif hale getirmek isteyenler için önerilen ve sıkça tercih edilen yöntemler şöyle sıralanıyor:
16:8 Diyeti: Günde 8 saatlik bir beslenme aralığı belirlenir, kalan 16 saat boyunca sadece su, bitki çayları veya şekersiz kahve tüketilerek aç kalınır.
5:2 Diyeti: Haftanın beş günü dengeli ve normal beslenirken, iki gün ise kalori alımı kısıtlanarak otofaji desteklenir.
24 Saat Açlık Yöntemi: Haftada bir gün, hekim kontrolünde 24 saatlik tam açlık yapılır.
Ayrıca, şekerden, işlenmiş ürünlerden ve rafine karbonhidratlardan uzak durmak, otofaji sürecini hızlandırır ve etkinliğini artırır.
Otofaji Diyetinin Olası Zararları ve Dikkat Edilmesi Gerekenler Otofaji, sağlık açısından pek çok avantaj sunsa da bilinçsiz ve aşırı uygulamalar bazı sağlık risklerini de beraberinde getirebilir.
Uzmanlar şu uyarılarda bulunuyor:
Uzun süreli açlık sonrası tansiyon düşüklüğü, halsizlik ve baş dönmesi yaşanabilir.
Protein alımı yeterli olmazsa kas kütlesinde azalma görülebilir.
Kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) sorunu yaşayan kişilerde ciddi riskler doğabilir.
Kronik rahatsızlığı olan kişilerin bu diyeti doktor tavsiyesi ve gözetimi olmadan uygulamaması gerekiyor.
Kimler İçin Otofaji Uygundur?
Otofaji diyeti, özellikle aşağıdaki gruplar için fayda sağlayabilir:
Metabolik sendrom riski bulunanlar,
Tip 2 diyabete yatkın bireyler,
Kilo vermeyi hedefleyen ve yaşlanma belirtilerini azaltmak isteyenler,
Bağışıklık sistemi ile ilgili otoimmün hastalıklarda potansiyel olumlu etkileri bilimsel araştırmalarla desteklenmektedir.
Ancak gebeler, emziren anneler, çocuklar ve ciddi kronik hastalıklara sahip olan bireylerin bu yöntemi tercih etmemeleri önerilmektedir.