Koroner Arter hastalığı nedir?

Koroner arter hastalığı (KAH), kalbin kaslarına oksijen ve besin taşıyan koroner arterlerin daralması veya tıkanması sonucu gelişen bir sağlık durumudur. Koroner arterler, kalbin kendisi de dahil olmak üzere vücudun çeşitli bölgelerine kan taşıyan büyük damarlardır. Ancak, bu arterlerde plak adı verilen yağ, kolesterol ve kalsiyum birikintileri oluşabilir. Bu plaklar arter duvarlarını kalınlaştırabilir ve arterlerin iç yüzeyini daraltabilir, bu da kan akışını sınırlayabilir.

Eğer koroner arterlerde plaklar nedeniyle daralma veya tıkanma meydana gelirse, kalp kasları yeterli miktarda oksijen ve besin alamaz. Bu durum, anjina adı verilen göğüs ağrılarına yol açabilir. Daha ciddi durumlarda, tam bir arter tıkanması kalp krizine (miyokard enfarktüsü) neden olabilir. Kalp krizi, kalbin bir bölümünün yeterince kan alamadığı ve bu bölgenin hasar gördüğü bir durumdur ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Koroner Arter neden meydana gelir? 

Koroner arter hastalığı (KAH), genellikle arter duvarlarında plak adı verilen yağ, kolesterol ve kalsiyum birikintilerinin oluşmasıyla başlar. Plaklar arter duvarlarının iç yüzeyinde birikir ve zamanla büyüyebilir. Bu plaklar arterlerin esnekliğini azaltabilir, arter duvarlarını kalınlaştırabilir ve kan akışını sınırlayabilir. Koroner arterlerdeki daralma veya tıkanma sonucu oksijen ve besin taşıyan kanın kalp kaslarına yeterince ulaşamaması, koroner arter hastalığının temel mekanizmasını oluşturur.

Plakların oluşmasına neden olan bazı faktörler şunlar olabilir:

1. Yüksek Kolesterol Düzeyleri: Yüksek düzeyde kolesterol, plak oluşumuna yol açabilir. Kolesterol, arter duvarlarında birikerek plak oluşumuna neden olabilir.
2. Sigara İçme: Sigara içmek, arter duvarlarını hasar verebilir ve plak oluşumunu kolaylaştırabilir.
3. Yüksek Tansiyon: Yüksek kan basıncı, arter duvarlarında zorlamaya ve hasara neden olarak plak oluşumuna katkıda bulunabilir.
4. Diyabet: Diyabet, damar duvarlarına zarar vererek plak oluşumunu artırabilir.
5. Obezite: Fazla kilolu olmak, enflamasyonu artırabilir ve metabolik rahatsızlıklara yol açarak koroner arter hastalığının riskini artırabilir.
6. Fiziksel İnaktivite: Düzenli egzersiz yapmamak, vücut ağırlığını kontrol etmeme ve kardiyovasküler sağlığın kötüleşmesine yol açabilir.
7. Aile Geçmişi: Aile geçmişinde koroner arter hastalığı olan bireylerde hastalık riski artabilir.
8. Yaş: Yaş ilerledikçe, arter duvarları da zamanla yıpranabilir ve plak birikimi daha olası hale gelebilir. 

Koroner arter belirtileri neler? 

Koroner arter hastalığının belirtileri, hastalığın şiddeti ve ilerlemesiyle değişebilir. Bazı insanlar belirtiler yaşamazken, diğerleri ciddi semptomlar yaşayabilir. Koroner arter hastalığı belirtileri şunlar olabilir:

1. Göğüs Ağrısı veya Rahatsızlık (Angina): En yaygın belirti göğüs ağrısı veya rahatsızlıktır. Bu ağrı genellikle göğüs bölgesinin ortasında veya sol tarafında hissedilir. Fiziksel aktivite veya stres durumlarında ortaya çıkabilir ve dinlenme veya nitrogliserin gibi ilaçlarla hafifleyebilir.
2. Nefes Darlığı: Kalp kasları yeterince kan alamadığında, vücuda yeterli oksijen taşınamaz. Bu durum nefes darlığına yol açabilir, özellikle egzersiz yaparken veya dinlenirken ortaya çıkabilir.
3. Yorgunluk: Kalp, yetersiz kan akışı nedeniyle normal işlevini sürdürmekte zorlandığında, vücutta genel bir yorgunluk hissi ortaya çıkabilir.
4. Mide Bulantısı veya Kusma: Koroner arter hastalığı şiddetli olduğunda, kalp kaslarına yeterince kan gitmediğinde mide bulantısı veya kusma gibi semptomlar görülebilir.
5. Çene, Boyun, Omuz veya Kol Ağrısı: Bazı insanlar göğüs ağrısının yanı sıra çene, boyun, omuz veya kol ağrısı da yaşayabilirler. Bu ağrılar genellikle sol tarafta hissedilir.
6. Baş Dönmesi veya Bayılma: Koroner arter hastalığı nedeniyle kalp yeterince kan alamadığında, baş dönmesi veya bayılma hissi olabilir.
7. Kalp Krizi Belirtileri: Koroner arter tıkanması sonucu kalp krizi meydana gelirse, daha ciddi belirtiler ortaya çıkabilir, bunlar arasında ani ve yoğun göğüs ağrısı, nefes darlığı, terleme, mide bulantısı ve kusma yer alabilir.

Koroner arter tedavi yöntemleri neler? 

Koroner arter hastalığı tedavisi, hastalığın ciddiyeti, semptomlar, hastanın sağlık durumu ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Tedavi genellikle semptomların yönetilmesi, komplikasyon riskinin azaltılması ve kalp sağlığının desteklenmesi amaçlarına yönelik olabilir. Aşağıda koroner arter hastalığının tedavi yöntemlerini bulabilirsiniz:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı yaşam tarzı benimsemek, koroner arter hastalığının tedavisinde temel taşlardan biridir. Bu değişiklikler şunları içerebilir:
   • Düzenli egzersiz yapmak
   • Sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmek (düşük yağlı, düşük tuzlu, yeterli lifli gıdalar tercih etmek)
   • Sigara içmemek veya bırakmak
   • Alkol tüketimini sınırlamak
   • Stresi yönetmeye çalışmak
2. İlaç Tedavisi: Doktorlar, kan basıncını kontrol etmek, kolesterol seviyelerini düzenlemek, kalp ritmini düzenlemek veya semptomları hafifletmek için çeşitli ilaçlar önerebilir. Bu ilaçlar arasında beta blokerler, ACE inhibitörleri, kalsiyum kanal blokerleri, antiplatelet ilaçlar, kan incelticiler ve nitrogliserin gibi ilaçlar bulunabilir.
3. Anjiyoplasti ve Stent: Anjiyoplasti, daralmış veya tıkanmış koroner arterlere ince bir kateter yardımıyla erişerek bu bölgeleri genişletmeyi içeren bir işlemdir. Gerektiğinde stent adı verilen metal bir tüp yerleştirilir. Bu işlem arterin açıklığını sağlayarak kan akışını iyileştirir.
4. Koroner Bypass Cerrahisi: Koroner arter hastalığının ileri aşamalarında veya diğer tedavi yöntemleri etkili olmadığında, koroner bypass cerrahisi düşünülebilir. Bu işlemde, tıkanmış arterlerin yanından sağlıklı damar alınarak kalp kasının yeterli kan almasını sağlayacak alternatif yollar oluşturulur.
5. Kardiyak Rehabilitasyon: Kardiyak rehabilite programları, kalp sağlığınızı iyileştirmek ve korumak için öneriler sunan özelleştirilmiş bir yaklaşımdır. Bu programlar egzersiz, beslenme danışmanlığı ve yaşam tarzı yönergeleri içerebilir.
6. Tıbbi Tedavi ve Takip: Doktorunuzun önerdiği ilaçları düzenli olarak kullanmak ve belirli aralıklarla kontrollerinizi yapmak, koroner arter hastalığının kontrol altında tutulması açısından önemlidir.