Kolesterol yüksekliği nedir?

Kolesterol yüksekliği, kandaki kolesterol seviyesinin normalin üzerinde olması durumudur. Kolesterol, vücudumuzun hücre zarlarının ve bazı hormonların yapımında kullanılan bir yağ türüdür. Ancak kanda yüksek seviyede bulunması, kalp ve damar hastalıkları, felç ve safra kesesi hastalıkları gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kolesterol, iki ana gruba ayrılır:

• LDL (kötü kolesterol): Damar duvarlarına yapışarak kolesterol plaklarının oluşmasına neden olur.
• HDL (iyi kolesterol): Damar duvarlarından kolesterolü temizleyerek uzaklaştırır.

Kolesterol yüksekliği, genellikle belirti göstermeyen sinsi bir hastalıktır. Ancak çok yüksek kolesterole sahip bazı hastalarda gözlerde veya eklemlerin çevresinde sarı, mumsu, yağlı plaklar veya kolesterol halkalarının oluşması kolesterol yüksekliğinin belirtisi olabilir.

Kolesterol yüksekliğinin başlıca nedenleri şunlardır:

• Yanlış beslenme: Aşırı yağlı, şekerli ve işlenmiş gıdaların tüketimi kolesterol yüksekliğine neden olabilir.
• Hareketsizlik: Yetersiz fiziksel aktivite, kolesterolün vücutta birikmesine neden olabilir.
• Obezite: Vücutta fazla kilo olması, kolesterolün yükselmesine katkıda bulunabilir.
• Ailesel faktörler: Bazı kişilerde kolesterol yüksekliği genetik faktörlere bağlı olabilir.

Kolesterol yüksekliği, kan testiyle teşhis edilir. Kan testinde, toplam kolesterol, LDL kolesterol, HDL kolesterol ve trigliseritler ölçülür.

Kolesterol yüksekliği, yaşam tarzı değişiklikleri ve ilaç tedavisiyle kontrol altına alınabilir. Yaşam tarzı değişiklikleri arasında sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve kilo verme yer alır. İlaç tedavisi ise genellikle yüksek kolesterolü düşürmek için kullanılır.

Kolesterol yüksekliği, erken teşhis ve tedaviyle önlenebilir veya kontrol altına alınabilir. Ancak tedavi edilmeyen kolesterol yüksekliği, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Kolesterol yüksekliğinin önlenmesi için alınabilecek önlemler şunlardır:

• Sağlıklı beslenme: Meyve, sebze, tam tahıllar ve baklagiller gibi sağlıklı gıdaların tüketimini artırın. Yağlı, şekerli ve işlenmiş gıdaların tüketimini sınırlayın.
• Düzenli egzersiz yapın: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik aktivite veya 75 dakika yüksek düzeyde aerobik aktivite yapın.
• Kilo verin: Aşırı kilolu veya obezseniz, kilo verin.
• Sigara içmeyin: Sigara içmek kolesterolün yükselmesine neden olabilir.
• Alkol tüketimini sınırlayın: Fazla alkol tüketimi kolesterolün yükselmesine neden olabilir.

40 yaşın üzerindeyseniz, her 4-6 yılda bir kolesterol seviyenizi kontrol ettirmeniz önerilir. Ailenizde kolesterol yüksekliği öyküsü varsa, daha erken yaşta kontrol ettirmeniz gerekebilir.

Kolesterolü düşürmek için evde yapılabilecek bazı şeyler şunlardır:

• Sağlıklı beslenme: Meyve, sebze, tam tahıllar ve baklagiller gibi sağlıklı gıdaların tüketimini artırın. Yağlı, şekerli ve işlenmiş gıdaların tüketimini sınırlayın.
• Düzenli egzersiz yapın: Haftada en az 150 dakika orta düzeyde aerobik aktivite veya 75 dakika yüksek düzeyde aerobik aktivite yapın.
• Kilo verin: Aşırı kilolu veya obezseniz, kilo verin.
• Sigara içmeyin: Sigara içmek kolesterolün yükselmesine neden olabilir.
• Alkol tüketimini sınırlayın: Fazla alkol tüketimi kolesterolün yükselmesine neden olabilir.

Sağlıklı beslenme:

Kolesterolü düşürmek için sağlıklı beslenmek çok önemlidir. Sağlıklı beslenme, LDL (kötü) kolesterolü düşürmeye ve HDL (iyi) kolesterolü yükseltmeye yardımcı olur.

Sağlıklı beslenme için şu önerilere uyabilirsiniz:

• Meyve ve sebze tüketimini artırın: Meyve ve sebzeler, lif, vitamin ve mineral bakımından zengindir. Lif, kolesterolün emilimini azaltmaya yardımcı olur.
• Tam tahıllar tüketin: Tam tahıllar, lif bakımından zengindir.
• Yağsız protein kaynakları tüketin: Yağsız protein kaynakları arasında yağsız et, tavuk, balık, yumurta ve baklagiller bulunur.
• Doymuş ve trans yağları sınırlayın: Doymuş ve trans yağlar, LDL (kötü) kolesterolü yükseltebilir. Doymuş yağlar, hayvansal gıdalarda bulunur. Trans yağlar, işlenmiş gıdalarda bulunur.
• Kolesterol açısından zengin gıdaları sınırlayın: Kolesterol açısından zengin gıdaların arasında yumurta, tam yağlı süt ürünleri ve karaciğer bulunur.