Bornşektazi nedir, belirtileri neler, nasıl tedavi edilir?

Bronşektazi, halk arasında "akciğer çürümesi" olarak bilinen, akciğerlerin hava yollarında kalıcı hasara neden olan ciddi bir hastalıktır. Çoğu zaman kronik öksürük, yoğun balgam üretimi ve nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösteren bu hastalık, erken teşhis edilmediği takdirde ilerleyerek yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir. İşte bronşektazi hakkında bilinmesi gerekenler!

BRONŞEKTAZİ NEDİR?

Bronşektazi, akciğerlerdeki hava yollarının (bronşların) çeşitli nedenlerle geri dönüşü olmayan şekilde genişlemesi ve yapısal bozukluk göstermesiyle ortaya çıkan bir hastalıktır. Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Uzm. Dr. Caner Çınar’a göre, bu genişleme, bronş duvarlarında hasara yol açarak mukus birikimine neden olur. Mukus birikimi, enfeksiyon riskini artırarak hastalığın ilerlemesine sebep olur.

BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bronşektazi, genellikle aşağıdaki belirtilerle kendini gösterir:

    • Kronik Öksürük: Hastalar genellikle her gün öksürük şikayeti yaşar. 

    • Yoğun Balgam Üretimi: Balgamın içinde kan çizgileri veya yoğun kanlı balgam görülebilir. 

    • Nefes Darlığı: Zamanla artan solunum güçlüğü sıkça görülür. 

    • Halsizlik ve Hışıltılı Solunum: Hastalarda halsizlik ve nefes alırken hırıltı duyulması yaygındır. 

    • Ateş ve Balgam Artışı: Enfeksiyon dönemlerinde ateş, balgam miktarında ve koyuluğunda artış yaşanabilir. 

Bu belirtiler başka hastalıklarla karıştırılabileceği için erken teşhis büyük önem taşır.

HASTALIĞIN NEDENLERİ NELERDİR?

Bronşektaziye yol açabilecek başlıca nedenler şunlardır:

    • Geçirilmiş akciğer enfeksiyonları (zatürre, boğmaca, tüberküloz gibi), 

    • Kistik fibrozis gibi genetik hastalıklar, 

    • Hava yollarında yabancı cisim tıkanıklığı, 

    • Otoimmün hastalıklar ve bağışıklık sistemi yetersizlikleri, 

    • Alfa-1 antitripsin eksikliği gibi genetik bozukluklar. 

Bu durumların herhangi birinin varlığı, bronşektazi gelişme riskini artırabilir.

NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Bronşektazi tanısı koymak için genellikle akciğer grafisi ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılır. Özellikle BT, hastalığın kesin teşhisinde en etkili yöntemdir. Uzm. Dr. Çınar, erken teşhisin önemini vurgulayarak, "Erken teşhis ile tedavi süreci hızla başlatılarak enfeksiyonlar kontrol altına alınabilir ve akciğerlerdeki hasar minimum seviyeye indirilebilir." diyor.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

Bronşektazi tedavisinde temel hedef, enfeksiyonları önlemek ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır. Tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

    1. İlaç Tedavisi: Enfeksiyon dönemlerinde uygun antibiyotiklerin kullanımı önemlidir. 

    2. Solunum Egzersizleri ve Göğüs Fizyoterapisi: Hava yollarını temizlemek ve mukus birikimini azaltmak için uygulanır. 

    3. Aşılar: Grip ve zatürre aşıları, enfeksiyon riskini azaltmak için önerilir. 

    4. Mukolitik İlaçlar: Balgamın kolayca atılmasını sağlar. 

    5. Cerrahi Müdahale: Tıbbi tedaviye dirençli durumlarda, tekrarlayan enfeksiyonlar ve kanama şikayetleri olan hastalarda cerrahi yöntemler tercih edilebilir. 

TEDAVİ EDİLMEZSE NE OLUR?

Bronşektazi tedavi edilmediği takdirde ciddi sonuçlara yol açabilir. Hastalık ilerledikçe solunum yetmezliği, hayatı tehdit eden kanamalar (hemoptizi) ve tekrarlayan enfeksiyonlar görülebilir. Ayrıca, akciğerlerde kalıcı hasar meydana gelerek hastanın yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.

BRONŞEKTAZİDEN KORUNMAK MÜMKÜN MÜ?

Bronşektaziden korunmak için çocukluk çağında yapılan aşılar büyük önem taşır. Sigara kullanımından kaçınmak, düzenli balgam atılımını sağlamak ve solunum egzersizleri yapmak da bu hastalığın önlenmesinde etkili yöntemlerdir.

Bronşektazi, erken teşhis ve doğru tedavi ile kontrol altına alınabilen ancak ihmal edildiğinde ciddi sonuçlara yol açabilen bir hastalıktır. Bu nedenle, belirtiler fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir uzmana başvurulması büyük önem taşır.