Aspartat Transaminaz (AST) nedir?

ASPARTAT TRANSAMİNAZ (AST) NEDİR?

Aspartat transaminaz (AST), karaciğer, kalp, kaslar, böbrekler ve beyin gibi organlarda bulunan bir enzimdir. Bu enzim, amino asit metabolizmasında önemli bir rol oynar ve hücrelerin hasar görmesi durumunda kana salınır.

AST seviyesi genellikle karaciğer fonksiyon testleri kapsamında ölçülür. Karaciğer hastalıklarının teşhisinde kullanılan en önemli enzimlerden biri olan AST, yalnızca karaciğer hasarına değil, kalp ve kas hastalıklarına da işaret edebilir.

AST DEĞERLERİ KAÇ OLMALI?

AST seviyesi, kişinin yaşı, cinsiyeti ve sağlık durumuna bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Genel olarak kabul edilen normal AST referans aralığı şu şekildedir:

• Erkeklerde: 10 - 40 U/L
• Kadınlarda: 9 - 32 U/L
• Çocuklarda: 10 - 50 U/L

Bu değerlerin üzerinde çıkan sonuçlar, vücutta bir sorun olduğunun göstergesi olabilir. Ancak AST tek başına bir teşhis aracı değildir; genellikle ALT (Alanin Aminotransferaz) testi ile birlikte değerlendirilir.

AST YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?

AST seviyesinin yüksek olması, genellikle karaciğer hasarı veya başka organlardaki hücre tahribatını gösterir. AST yüksekliğine yol açan başlıca nedenler şunlardır:

• Karaciğer hastalıkları: Hepatit, siroz, alkole bağlı karaciğer hasarı ve yağlı karaciğer hastalığı AST seviyelerini artırabilir.
• Kalp rahatsızlıkları: Kalp krizi ve kalp yetmezliği gibi durumlarda AST seviyesi yükselir.
• Kas hasarı ve travmalar: Kas yıkımı (rabdomiyoliz), yoğun egzersiz veya kas hastalıkları AST seviyesinin yükselmesine neden olabilir.
• Alkol ve ilaç kullanımı: Aşırı alkol tüketimi, bazı ilaçlar (statinler, antibiyotikler, ağrı kesiciler) karaciğeri etkileyerek AST değerlerini artırabilir.
• Safra yolları hastalıkları: Safra kesesi taşları veya safra yolları tıkanıklıkları AST yükselmesine neden olabilir.

AST DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?

AST seviyesinin düşük olması genellikle tıbbi bir sorun teşkil etmez. Ancak, bazı durumlarda B6 vitamini eksikliği veya kronik böbrek hastalığı ile ilişkilendirilebilir.

AST YÜKSEKLİĞİ TEHLİKELİ Mİ?

AST seviyesinin yüksek çıkması tek başına bir hastalık teşhisi koymak için yeterli değildir. Ancak, ALT ile birlikte değerlendirilmesi önemlidir. Eğer AST yüksek, ancak ALT normalse, bu durum genellikle kas hastalıkları veya kalp rahatsızlıklarıyla ilişkilidir. Eğer hem AST hem de ALT yüksekse, bu genellikle karaciğer hastalıklarının bir göstergesidir.

Ayrıca, AST/ALT oranı, karaciğer hastalıklarının ciddiyetini belirlemek için kullanılan önemli bir parametredir. Örneğin:

• AST/ALT oranı 2’den büyükse: Alkole bağlı karaciğer hastalıkları düşünülebilir.
• AST/ALT oranı 1’den küçükse: Kronik hepatit veya yağlı karaciğer hastalıkları ihtimali yüksektir.

AST YÜKSEKLİĞİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

AST yüksekliği bir hastalık değil, altta yatan bir sağlık sorununun belirtisidir. Bu nedenle tedavi, temel nedenin belirlenmesine ve ortadan kaldırılmasına bağlıdır.

• Karaciğer sağlığını korumak için: Alkolden uzak durulmalı, sağlıklı ve dengeli beslenilmeli, karaciğeri destekleyen gıdalar tüketilmelidir.
• İlaç kullanımı gözden geçirilmeli: Karaciğeri zorlayan ilaçlar doktor kontrolünde değiştirilmelidir.
• Egzersiz ve kilo kontrolü sağlanmalı: Yağlı karaciğer hastalığı riskini azaltmak için düzenli fiziksel aktivite önerilir.
• Hepatit testleri yapılmalı: AST yüksekliği hepatit kaynaklı olabilir, bu nedenle hepatit testleri yaptırılmalıdır.

AST DEĞERLERİNİZİ ÖNEMSEYİN!

Aspartat transaminaz (AST), karaciğer ve kas sağlığı hakkında önemli bilgiler veren bir enzimdir. Eğer AST seviyeniz yüksekse, bunun nedenini anlamak için bir doktora danışmalı ve gerekli testleri yaptırmalısınız.