TC Kimlik Numaralarındaki Algoritmanın Sırrı: Nasıl Çalışıyor?
Türkiye Cumhuriyeti kimlik numaraları, basit gibi görünse de aslında karmaşık ve ilginç algoritmalar içeriyor. Peki, TC kimlik numarası nasıl oluşturuluyor ve bu rakamlar ne anlama geliyor?
Her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşına verilen ve resmi işlemlerde kullanılan TC kimlik numarası, 11 rakamdan oluşur. Bu numaralar, ilk bakışta rastgele gibi görünse de aslında belli bir matematiksel algoritma ile oluşturulur.
TC Kimlik Numarasının Yapısı Nedir?
TC kimlik numarası 11 haneli olup iki ana bölümden oluşur. İlk 9 hane kişiye özel olarak belirlenirken, son iki hane ise bu ilk 9 rakamın doğruluğunu teyit etmek için "sağlama rakamları" olarak kullanılır. TC kimlik numaralarının son hanesi her zaman çift sayıdır ve bu durum rastlantısal değil, matematiksel olarak belirlenmiştir.
TC Kimlik Numaranız Nasıl Hesaplanıyor?
TC kimlik numarasının hesaplanması şu şekilde yapılır:
İlk hane asla "0" olamaz.
TC kimlik numarasının 1., 3., 5., 7. ve 9. hanelerinin toplamı alınır ve bu toplam 7 ile çarpılır. Sonuçtan, 2., 4., 6. ve 8. hanelerin toplamı çıkarılır.
Çıkan sonucun 10'a bölümünden kalan rakam (mod10), bize 10. haneyi verir.
İlk 10 rakamın toplamının 10'a bölümünden kalan rakam ise (mod10) 11. haneyi verir.
Bir Örnek Üzerinden Anlatalım
Örneğin TC kimlik numarası: 10562272296
10. rakamı bulalım: 1+5+2+7+2=17 → 17x7=119 → 119-10=109 → 109'un 10'a bölümünden kalan 9’dur ve bu bize 10. rakamı verir.
11. rakamı bulalım: 1+0+5+6+2+2+7+2+2+9=36 → 36'nın 10'a bölümünden kalan 6'dır ve bu son rakamı doğrular.
Atatürk’ün TC Kimlik Numarası
Bu algoritma ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilen ilk kimlik numarası olan Mustafa Kemal Atatürk'ün numarasını hesaplamak mümkündür.
İlk numara olarak "1" ile başlayan numara: 100000001 şeklindedir. Algoritma uygulandığında son iki hane bulunur ve Atatürk’ün TC kimlik numarası 10000000146 olarak belirlenir.
Kütükteki Diğer Kişilerin TC Kimlik Numarasını Bulmak
Kütükte sizden önce ve sonra kayıtlı kişilerin numaralarını bulmak da mümkündür. Bunun için kendi TC kimlik numaranızın son iki hanesini çıkarıp, kalan ilk 9 rakamdan 29999 sayısını çıkarırsanız sizden önce gelen kişinin ilk 9 hanesine ulaşırsınız.
Aynı algoritmayı uygulayarak son iki rakamı bulabilirsiniz. Kütükte sizden sonraki kişinin numarası da sizin numaranızın ilk 9 rakamının üzerine 29999 eklenerek bulunabilir.
Sonuç olarak, TC kimlik numaraları basit görünse de oldukça detaylı ve güvenli algoritmalarla oluşturulmuştur. Bu sistem sayesinde hatalı veya sahte kimlik numaralarının kullanılması önlenir ve kişilerin resmi işlemleri güvence altına alınır.