Ankara Ticaret Odası’nda iklim krizine çözüm arayışı

Ankara Ticaret Odası'nın düzenlediği panelde, karbon fiyatlandırması ve emisyon ticareti sistemleri ele alınarak iklim krizine karşı çözüm önerileri tartışıldı.

İKLİM KRİZİNE KARŞI YENİ STRATEJİLER

Ankara Ticaret Odası (ATO), karbon fiyatlandırması ve emisyon ticaret sistemleri üzerine kapsamlı bir panel düzenledi. Ticaret Bakanlığı, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın da desteklediği etkinlikte, iklim krizine karşı geliştirilen stratejiler masaya yatırıldı. Panel, ATO Meclis Salonu'nda gerçekleşirken, sürdürülebilir kalkınma hedefleri çerçevesinde iş dünyasının yeşil dönüşüm sürecine uyum sağlaması hedeflendi.

EKONOMİK İSTİKRAR VE ÇEVRESEL HEDEFLER

ATO Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, açılış konuşmasında karbon fiyatlandırma ve emisyon ticaret sistemlerinin KOBİ'lere getirebileceği yükler üzerinde durdu. Baran, bu mekanizmaların üretim kapasitesinde daralma, rekabet gücünde azalma ve istihdamda gerileme gibi olumsuz etkiler yaratabileceğini belirterek, "Çevresel hedeflere ulaşırken ekonomik istikrar da gözetilmeli" dedi. Çevre ve ekonomik dengelerin korunmasının önemine vurgu yapan Baran, iş dünyasının bu süreçte karşılaşabileceği zorlukları dile getirdi.

UZMANLARDAN YEŞİL DÖNÜŞÜME DESTEK

Panelin açılışında konuşan diğer isimler arasında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İklim Değişikliği Başkanı Prof. Dr. Halil Hasar, Kamu Gözetimi ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) Başkanı Dr. Hasan Özçelik ve Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Nevzat Saygılıoğlu yer aldı. Konuşmacılar, iş dünyasının yeşil dönüşüm sürecine nasıl entegre olabileceğine dair görüşlerini paylaştılar.

KARBON FİYATLANDIRMA VE KÜRESEL TİCARET

Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, çevre ve iklim değişikliği konularının uzun yıllardır dünya gündeminde yer aldığını belirterek, Paris İklim Anlaşması ile sera gazı emisyonlarını azaltma hedeflerinin açıklandığını ifade etti. Baran, karbon emisyonlarının azaltılması için geliştirilen "karbon fiyatlandırma mekanizmaları"nın, üretim sırasında ortaya çıkan karbon miktarına göre belirli bir bedelin ödenmesini öngören "kirleten öder" prensibine dayandığını vurguladı. Bu yaklaşımın, sanayileşmiş ülkeler tarafından daha az gelişmiş ülkelere maliyet yüklediği yönündeki eleştirilere rağmen, küresel bir sorumluluk olduğunu belirtti.

YEŞİL MUTABAKAT VE TİCARETİN GELECEĞİ

Baran, karbon vergisi ve emisyon ticaret sistemlerinin birçok ülkede uygulandığını, bu sistemlerin ticaret üzerinde de önemli etkiler yarattığını dile getirdi. Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı olan Avrupa Birliği, ekonomik gelişimini sürdürürken iklim değişikliğiyle mücadele etmek amacıyla "Yeşil Mutabakat"ı devreye sokmuş durumda. Bu bağlamda, "Sınırda Karbon Düzenlemesi"nin 1 Ocak 2026 itibarıyla uygulanmaya başlayacağını belirten Baran, bu düzenlemenin Türkiye'nin reel sektörünü yakından ilgilendirdiğini ifade etti. Türkiye'nin toplam ihracatında Avrupa Birliği'nin yüzde 40'tan fazla bir paya sahip olduğunu belirten Baran, 2024 yılında 108,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini söyledi. AB'nin belirlediği sektörler arasında demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre, elektrik, hidrojen ve tekstil gibi alanların yeşil dönüşümden en fazla etkilenecek sektörler olduğunu kaydetti.

İKLİM KANUNU VE İŞ DÜNYASININ BEKLENTİLERİ

ATO Başkanı Gürsel Baran, Türkiye'nin İklim Kanunu'nu TBMM'de detaylı bir şekilde istişare etmesinin önemli bir fırsat sunduğunu belirtti. Baran, iş dünyasının sürdürülebilirlik ve yeşil dönüşümü desteklediğini ancak mevcut ekonomik belirsizlikler, yüksek finansman maliyetleri ve daralan iç talep gibi zorluklarla mücadele eden işletmelerin yeni mali yükler altında kalmasının riskler taşıdığını ifade etti. Karbon fiyatlandırma ve emisyon ticaret sistemi gibi mekanizmaların KOBİ'lere aşırı yük bindirmemesi gerektiğini vurgulayan Baran, bu düzenlemelerin adil, kademeli ve destekleyici bir yaklaşımla ele alınmasının önemine dikkat çekti.

YENİ FIRSATLAR VE EKONOMİK DENGE

Baran, karbon fiyatlandırma ve emisyon ticaret sistemlerinin doğru tasarlanmasının ekonomiye yeni fırsatlar sunabileceğini belirtti. Ancak aksi durumda, bu süreç ekonomik anlamda telafisi zor yaralar açabilir. Baran, düzenlemelerin adil, şeffaf ve istişareye dayalı bir şekilde yapılması gerektiğini, reel sektöre ulusal ve uluslararası finansman ve destek mekanizmalarının oluşturulmasının önemine değindi. Ayrıca, sektörlerin rekabet gücünü koruyacak dengeli politikaların hayata geçirilmesinin beklendiğini ifade etti.

İKLİM FİNANSININ GELECEĞİ

İklim Değişikliği Başkanı Prof. Dr. Halil Hasar, 2050 yılına kadar iklim finansının 300 trilyon dolarlık bir büyüklüğe ulaşacağını belirtti. Hasar, Türkiye'nin bu süreçte teknoloji alan bir ülke mi yoksa üretime katılan bir ülke mi olacağına dair sorular yöneltti. Sanayi devrimini kaçıran Türkiye'nin, bilişim devrimini kaçırmak istemediğini vurgulayan Hasar, teknolojik gelişmelerle dönüşüm maliyetlerinin düşürülmesi ve sanayicilere gelişme alanı sağlanması gerektiğini ifade etti. İklim değişikliğinin finansal ve sosyal bir problem olduğunu belirten Hasar, iklim göçlerinin sınırları aşan bir güvenlik problemi oluşturduğunu söyledi.

TÜRKİYE VE SINIRDA KARBON DÜZENLEMESİ

Hasar, Türkiye'nin Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması'ndan etkilenecek sektörlerinin diğer ülkelerle kıyaslandığında daha düşük olduğunu belirtti. Türkiye'deki 800 büyük tesisin ülkenin mevcut emisyonlarının yüzde 50'sini ürettiğini ve bu emisyonların yüzde 85'inin sınırda karbona tabi olduğunu ifade etti. Organik tarım ve hayvancılığın korunması gibi alanlarda çalışmalar yapıldığını ancak net hedeflerin olmadığını dile getirdi.

TÜRKİYE'NİN KÜRESEL SIRALAMASI

KGK Başkanı Dr. Hasan Özçelik, Amerika, Avrupa ve Çin'in dünya gayri safi milli hasılasının yüzde 50'sinden fazlasını ürettiğini belirtti. En fazla karbon emisyonu üreten ülkenin Çin, ardından Amerika olduğunu ifade eden Özçelik, Türkiye'nin yüzde 1'lik emisyon payıyla dünyada 16. sırada yer aldığını söyledi. Türkiye ihracatının yüzde 42'sinin Avrupa Birliği'ne yapıldığını hatırlatan Özçelik, yeniçağla birlikte teknolojiyi, dijital ve yeşil dönüşümü başarmanın önemini vurguladı. Karbon maliyetlerinin şirketlerin finansal pozisyonlarını etkilediğini belirten Özçelik, uluslararası yatırımcı güvenliğinin artırılması ve Türkiye'nin küresel rekabet gücünün korunması için düzenleyici kurumlar, özel sektör, akademi ve sivil toplum kuruluşları arasında etkin işbirliğinin gerekli olduğunu ifade etti.

KÜRESEL KARBON FİYATLANDIRMASI REKOR SEVİYEDE

Maliye Hesap Uzmanları Vakfı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Nevzat Saygılıoğlu, Dünya Bankası'nın "Karbon Fiyatlandırmasının Durumu ve Eğilimleri 2024" raporuna göre, küresel karbon fiyatlandırması sonucu sağlanan gelirin 2023 yılında 104 milyar dolara ulaşarak rekor kırdığını açıkladı. Saygılıoğlu, dünya çapında 75 karbon fiyatlandırma aracının aktif olduğunu ve Brezilya, Hindistan, Şili, Kolombiya ve Türkiye gibi büyük orta gelirli ülkelerin bu uygulamaya geçiş sürecinde olduğunu belirtti. Avrupa Birliği'nin karbon salınımını 2030 yılına kadar yüzde 30 azaltma ve daha sonra sıfır emisyona ulaşma hedeflerinin ciddiyetle sürdürüldüğünü ifade etti.

EMİSYON TİCARETİ VE YEŞİL MUTABAKAT PANELİ

ATO Meclis Başkanı Mustafa Deryal, Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Temel Aktay ve birçok ATO üyesinin katılımıyla gerçekleşen "Karbon Fiyatlandırması ve Emisyon Ticaret Sistemi Paneli"nde önemli konular ele alındı. Panelin birinci oturumunda Yeminli Mali Müşavir Nazmi Karyağdı'nın moderatörlüğünde İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Üzeltürk "Karbon Vergisi" konusunu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'ndan Eyüp Kaan Moralı "Emisyon Ticaret Sistemi ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması"nı, Ticaret Bakanlığı'ndan Gülizar Yavaş ise "Yeşil Mutabakat Eylem Planı ve AB'deki Son Gelişmeler"i ele aldı.

SEKTÖREL BAKIŞ VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Panelin ikinci oturumunda TÜRKÇİMENTO-Çevre ve İklim Değişikliği Müdürü Canan Derinöz Gencel "Çimento Sanayi" başlığını, Vergi Konseyi Başkanlığından Dr. Emre Akın "Avrupa Birliği’nin Emisyon Ticaret Sistemi Politikası ve Uluslararası Ticarete Yansıması"nı, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan Gülşah Günay "Türkiye’de İlk Zorunlu Sürdürülebilirlik Raporlaması"nı, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığından Hasan Kiraz ise "Karbon Vergisinde Uluslararası Deneyimler" konusunu ele aldı. Bu oturumlar, iklim değişikliği düzenlemeleri ve sektörlerin bu değişikliklere adaptasyonu konusunda önemli bilgiler sundu.