Uyuz nedir, belirtileri neler? Uyuz bulaşır mı, nasıl bulaşır?

Uyuz Nedir?

Uyuz, “Sarcoptes scabiei” adı verilen mikroskobik bir akarın cilt altına yerleşmesiyle oluşan, son derece bulaşıcı ve kaşıntılı bir cilt hastalığıdır. Dünya genelinde milyonlarca kişiyi etkileyen bu paraziter hastalık, özellikle kalabalık ve hijyenin yetersiz olduğu ortamlarda hızla yayılıyor. Kişiden kişiye doğrudan temasla bulaşan uyuz, sosyal yaşamı ciddi ölçüde etkileyebiliyor.

Uyuz Nasıl Bulaşır?

Uyuz, genellikle enfekte bir kişiyle yakın ve uzun süreli deri teması yoluyla bulaşıyor. El sıkışmak gibi kısa temaslar genellikle bulaşmaya yol açmazken, aynı yatakta uyumak, kıyafet veya havlu paylaşmak gibi durumlar bulaşma riskini artırıyor.

En yaygın bulaşma yolları şunlardır:

• Aynı yatakta uyuma
• Ortak çarşaf, havlu veya kıyafet kullanımı
• Uzun süreli fiziksel temas (sarılma, yakın temasta bulunma)
• Kalabalık yaşam alanları (yurtlar, askeri birlikler, bakım evleri)

Uyuzun Belirtileri NELER?

Uyuz hastalığının en karakteristik belirtisi şiddetli kaşıntıdır. Özellikle geceleri artan bu kaşıntı, hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebiliyor. İşte uyuzun en sık görülen belirtileri:

• Yoğun ve gece artan kaşıntı
• Ciltte döküntüler ve kırmızı kabarcıklar
• Parmak araları, bilek içleri, dirsek, bel çevresi ve genital bölgede kaşıntı
• Ciltte tünel izleri (akarların cilt altında açtığı yollar)
• Uyuz yaraları: Aşırı kaşıma sonucu oluşan tahriş, yara ve enfeksiyonlar

Kimler Daha Fazla Risk Altında?

Uyuz, her yaştan ve her kesimden insanda görülebilir. Ancak aşağıdaki gruplar daha fazla risk altındadır:

• Yoğun kalabalık ortamlarda yaşayanlar
• Düşük hijyen koşullarına sahip bireyler
• Sağlık çalışanları
• Aile üyeleri ve aynı evde yaşayan bireyler
• Çocuklar ve yaşlılar

Tanı Nasıl Konur?

Uyuz tanısı genellikle hastanın şikayetleri, ciltteki görünüm ve tıbbi öykü üzerinden konur. Uzman dermatologlar gerekirse deri kazıntısı alarak mikroskop altında akarları tespit edebilir. Tanı hızlı konulsa bile, tedavi süreci disiplinli yürütülmezse hastalık tekrar edebilir.

Uyuz Nasıl Tedavi Edilir?

Uyuz tedavisinde en yaygın yöntem, topikal ilaçlar yani cilt üzerine sürülen kremler ve losyonlardır. En sık kullanılan ilaçlar arasında permetrin içeren kremler bulunur. Ayrıca, yaygın ve dirençli vakalarda ağız yoluyla alınan ilaçlar da kullanılabiliyor.

Tedavi sürecinde dikkat edilmesi gerekenler:

• Tüm vücuda ilaç uygulanmalı
• Kıyafetler ve yatak takımları yüksek ısıda yıkanmalı
• Aynı evde yaşayan herkesin eş zamanlı tedavi edilmesi önerilir
• Kişisel eşyalar en az 72 saat hava almayacak şekilde poşet içinde saklanmalı

Uyuzdan Korunmak İçin Neler Yapılmalı?

Uyuzdan korunmak için bireysel hijyen kadar çevresel önlemler de önem taşıyor. İşte alınabilecek başlıca önlemler:

• Kişisel eşyaları başkalarıyla paylaşmamak
• Kalabalık ortamlarda hijyene daha fazla dikkat etmek
• Belirtiler başladığında vakit kaybetmeden doktora başvurmak
• Yakın temasta bulunulan kişileri bilgilendirerek eş zamanlı tedavi sağlamak