Aft (ağız içi yara) neden çıkar, nasıl geçer? Ağız içi yaraya ne iyi gelir?
Yemek yerken, konuşurken hatta sadece yutkunurken bile acı hissetmenize neden olan ağız içi yaralar, yani aftlar, düşündüğünüzden daha yaygın ve rahatsız edici olabilir. Pek çok kişi bu küçük ama etkili yaraların neden çıktığını ve nasıl geçeceğini merak ediyor. İşte aft hakkında merak edilen her şey: Neden oluşur, nasıl tedavi edilir, tekrarları nasıl önlenir? İşte detaylar..
Aft Nedir?
Aft, ağız içinde; yanak içleri, dudak içi, dil, diş eti ve damakta oluşabilen küçük, beyaz veya sarı renkli, çevresi kırmızı hale ile çevrili ağrılı ülserlerdir. Bulaşıcı değildir ve genellikle 1-2 hafta içinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı kişilerde sık tekrarlayabilir ve yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürebilir.
Aft Neden Olur? En Yaygın Sebepler
Aftın kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli iç ve dış etkenler aft oluşumunu tetikleyebilir:
1. Stres ve Uykusuzluk
Yoğun stres ve düzensiz uyku, bağışıklık sistemini zayıflatarak aft oluşumunu kolaylaştırır.
2. Bağışıklık Sistemi Zayıflığı
Vücut direnci düştüğünde ağız mukozası da savunmasız hale gelir.
3. Vitamin ve Mineral Eksiklikleri
- B12 vitamini
- Demir
- Folik asit eksiklikleri aft riskini artırır.
4. Travmalar
Diş fırçası, yanlışlıkla yanağın ısırılması, protez ya da sert yiyeceklerle oluşan küçük yaralanmalar aft oluşumuna zemin hazırlar.
5. Hormonal Değişimler
Kadınlarda adet dönemi öncesinde daha sık aft görülebilir.
6. Bazı Yiyecekler
Acı, ekşi, baharatlı, çikolata ve kuruyemiş gibi bazı yiyecekler aftı tetikleyebilir.
7. Genetik Yatkınlık
Ailesinde sık aft yaşayan bireyler olan kişilerde daha sık görülür.
8. Sistemik Hastalıklar
Behçet hastalığı, çölyak, Crohn ve HIV gibi hastalıklar ağız içi yaraların altında yatan neden olabilir.
Aft Belirtileri Nelerdir?
Aft, genellikle küçük boyutlu olsa da ağrı düzeyi yüksektir. En yaygın belirtiler:
- Ağız içinde yanma ve batma hissi
- Konuşurken, yemek yerken acı
- Beyaz-sarı renkli, kenarları kızarık açık yara
- Tekli ya da çoklu şekilde çıkma
- Ağız kokusu ve tat değişikliği
Aft Nasıl Geçer? Evde Uygulanabilecek Yöntemler
1. Tuzlu Su Gargarası
Günde birkaç kez yapılan tuzlu su gargarası, yaraların temizlenmesine ve iyileşme sürecine katkı sağlar.
2. Karbonat Gargarası
1 çay kaşığı karbonat, 1 bardak suya karıştırılarak gargara yapılabilir.
3. Aloe Vera Jeli
Doğal anti-enflamatuar etkisiyle ağrıyı azaltabilir ve yarayı iyileştirebilir.
4. Bal ve Hindistan Cevizi Yağı
Yara üzerine doğrudan sürüldüğünde iyileşmeyi hızlandırabilir.
5. Eczane Ürünleri
- Aft spreyleri
- Lokal anestezik jeller (benzokain, lidokain)
- Antiseptik gargaralar
Kullanılmadan önce mutlaka doktor ya da eczacıya danışılmalıdır.
Aft Tedavisi İçin Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Bazı durumlarda aftlar daha ciddi bir hastalığın habercisi olabilir. Şu durumlarda mutlaka hekime başvurulmalıdır:
- 2 haftadan uzun süren yaralar
- Aftla birlikte ateş, yutma güçlüğü, boyunda şişlik
- Yılda 3’ten fazla tekrarlayan aftlar
- Yaraların giderek büyümesi veya yayılması
- Göz ve genital bölgede de yara oluşması
Aft Nasıl Önlenir? Tekrar Etmemesi İçin İpuçları
- Ağız hijyenine dikkat edin.
- Diş fırçası ve diş ipi kullanımını ihmal etmeyin.
- Asitli ve tahriş edici gıdalardan kaçının.
- Stresten uzak durmaya çalışın.
- Beslenmenizi zenginleştirerek B12, demir ve çinko alımına özen gösterin.
- Alerji yapabilecek diş macunlarından uzak durun (özellikle SLS içeren ürünler).
Sonuç: “Geçer Diye Beklemeyin” Aft Basit Görünüp Hayat Kalitenizi Bozabilir!
Ağız içindeki küçük bir yara bile günlük hayatı olumsuz etkileyebilir. Aft, basit önlemlerle kontrol altına alınabilir ve çoğu zaman kendiliğinden geçer. Ancak sık tekrarlayan ya da iyileşmeyen aftlar ciddi bir sorunun habercisi olabilir. Ağız sağlığınızı ihmal etmeyin, belirtiler devam ederse mutlaka bir diş hekimi ya da dermatoloğa başvurun.