Trump’tan Gazze açıklaması: İsrail birinci hatta çekilmeyi onayladı

ABD Başkanı Donald Trump, sosyal medya açıklamasında İsrail’in üzerine anlaşılan “birinci hat” konumuna çekilmeyi onayladığını belirtti. Trump, Hamas’ın kabulünün gelmesi halinde ateşkesin derhal uygulanacağını söyleyerek “Onay anında bombardıman duracak, süreç esirlerin güvenli tahliyesine odaklanacak” dedi.

NETANYAHU’DAN “SİLAHSIZLANDIRMA” VURGUSU

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun bu akşam yapacağı açıklamada, planın ikinci aşamasında Hamas’ın silah bırakmasının ve Gazze’nin silahsızlandırılmasının hedeflendiğini savunması bekleniyor. Netanyahu’nun bu hedefe “diplomatik ya da askeri yöntemlerle” ulaşılabileceğini dile getirmesi, sahada yeniden sert operasyonların sinyalini verdi.

HAMAS ESİR TAKASI İÇİN “EVET” DEDİ, MÜZAKERE İSTEDİ

Hamas, Trump’ın planına yanıtında İsrail’in çekilmesi ve saldırıların durması koşuluyla İsrailli esirleri serbest bırakmayı kabul ettiğini, diğer maddeler için ise müzakere talep ettiğini bildirdi. Örgüt, Gazze’nin İslam ülkelerinin desteklediği Filistinli bir yönetim tarafından idare edilmesi gerektiğini savunuyor.

PLANIN ÇERÇEVESİ: SAVAŞIN DERHAL DURMASI VE “BİRİNCİ HAT”

Beyaz Saray’ın yayımladığı 20 maddelik öneri; tarafların kabulü halinde çatışmaların anında bitmesini ve İsrail güçlerinin esir takası hazırlıkları için mutabık kalınan hatta çekilmesini öngörüyor. Bu süreçte hava saldırıları ve topçu atışlarının durdurulacağı, tam ve aşamalı geri çekilme için zeminin oluşmasına kadar mevcut temas hatlarının korunacağı ifade ediliyor.

ESİR TAKASI VE TUTUKLU DEĞİŞİMİ

Plan, İsrail’in anlaşmayı açıkça kabul etmesinden itibaren 72 saat içinde hayatta olan ya da hayatını kaybetmiş tüm esirlerin iadesini hedefliyor. Esirlerin dönüşünün ardından İsrail’in, 7 Ekim 2023 sonrasında tutuklananlar dahil belirli sayıda mahkumu serbest bırakması; naaş teslimlerinde ise “bire karşı çoklu” değişim formülünün işletilmesi öngörülüyor. Barış içinde bir arada yaşamayı ve silah bırakmayı taahhüt eden Hamas üyelerine af ve isteyenlere güvenli çıkış imkânı da taslakta yer alıyor.

İNSANİ YARDIM VE ALTYAPI ONARIMI

Kabul anıyla birlikte Gazze’ye geniş kapsamlı insani yardımın kesintisiz akışı vaadediliyor. Su, elektrik, kanalizasyon, hastaneler ve fırınlar gibi kritik altyapının onarılması; moloz kaldırma ve yolların açılması için ekipman girişleri planın parçası. Dağıtımın BM, Kızılay ve taraflarla bağı bulunmayan bağımsız kuruluşlar tarafından, müdahalesiz yürütülmesi hedefleniyor.

GEÇİCİ “TEKNOKRAT” YÖNETİM VE ULUSLARARASI DENETİM

Gazze’nin, günlük kamu ve belediye hizmetlerinden sorumlu “teknokrat ve apolitik” bir Filistin komitesi tarafından geçici olarak yönetilmesi öneriliyor. Bu yapı, Trump’ın da içinde yer alacağı “Barış Kurulu” adlı uluslararası bir geçiş organınca denetlenecek. Filistin Yönetimi gerekli reformları tamamlayıp fiili kontrolü devralabilecek duruma gelene kadar yeniden inşa fonlaması bu çatıdan yürütülecek.

GÜVENLİK MİMARİSİ: ULUSLARARASI İSTİKRAR GÜCÜ

Öneri, Gazze’de bir “Uluslararası İstikrar Gücü”nün (ISF) hızla konuşlandırılmasını, bu gücün yeni eğitilecek Filistin polis teşkilatını desteklemesini ve sınır güvenliğinde rol almasını öngörüyor. İsrail’in Gazze’yi “işgal veya ilhak etmeyeceği” vurgulanırken, kontrol ve istikrar sağlandıkça İsrail ordusunun kademeli olarak çekilmesi, işgal edilen bölgelerin ISF’ye devredilmesi planlanıyor.

SONRAKİ ADIMLAR: ONAY VE UYGULAMA TAKVİMİ

Süreç, Hamas’ın resmi onayıyla ateşkesin yürürlüğe girmesi, esir değişiminin 72 saatlik pencerede başlaması ve eşzamanlı olarak yardım koridorlarının açılmasıyla işleyecek. Netanyahu cephesinde “silahsızlandırma” şartı öne çıkarken, sahadaki uygulamanın müzakerelerin seyrine ve tarafların güvenlik garantilerine bağlı şekillenmesi bekleniyor.