Enver Paşa için dokunan Ankara’daki Bardız kilimi, yeniden işlendi
Ankara Etnografya Müzesi’nde korunan, Enver Paşa için dokunan 107 yıllık Bardız kilimi, Kars’ta üniversite öğrencilerinin 4 aylık çalışmasıyla halı olarak yeniden hayat buldu.
Kars’ta Kafkas Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi öğrencileri, 1’inci Dünya Savaşı yıllarında Enver Paşa’ya armağan edilmesi amacıyla dokunan ve üzerinde Türk askerini öven 12 dizelik şiir bulunan 107 yıllık Bardız kilimini halıya dönüştürdü. Yaklaşık 4 ay süren ayrıntılı çalışmanın sonunda ortaya çıkan eser, hem sanatsal üretim hem de tarihsel bellek açısından önemli bir örnek olarak öne çıktı.
ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNDEN KÜLTÜREL ÇALIŞMA
Kafkas Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk Sanatları Bölümü tarafından yürütülen proje kapsamında, tarihi bir değer günümüz teknikleriyle yeniden yorumlandı. Öğretim Görevlisi Mustafa Akarslan’ın koordinasyonunda çalışan 3’üncü sınıf öğrencisi 6 genç, aslı Ankara Etnografya Müzesi’nde bulunan Bardız kiliminin belirli bir bölümünü esas alarak halı dokuması gerçekleştirdi.
ANKARA’DAKİ ESER REFERANS ALINDI
Ankara Etnografya Müzesi envanterinde yer alan özgün kilim, 1918 yılında Kars’ın kurtuluşu sırasında dokunmuş nadir eserler arasında bulunuyor. Öğrenciler, kilimdeki motifleri, renkleri ve şiir bölümünü ayrıntılı biçimde inceleyerek geleneksel el dokuma teknikleriyle halıya aktardı. Çalışmada, dönemin estetik anlayışını yansıtan iplikler ve özgün desenler tercih edildi.
12 DİZELİK METHİYE HALIYA İŞLENDİ
Sarıkamış Harekatı ve Doğu Cephesi’nde mücadele eden Türk askerine ithaf edilen 12 dizelik şiir, projede önemli bir yer tuttu. Öğrenciler, yaklaşık 4 ay süren emek yoğun süreçte şiiri aslına bağlı kalarak halı üzerine işledi. Motiflerin her biri için tarihsel kaynaklar tarandı ve sembollerin anlamları araştırılarak uygulamaya yansıtıldı.
SANATIN ÖTESİNDE TARİHİ BİR BELGE
Çalışmanın taşıdığı anlamı değerlendiren Öğretim Görevlisi Mustafa Akarslan, ortaya çıkan eserin yalnızca sanatsal bir üretim olmadığını ifade etti. Akarslan, Bardız kiliminin Sarıkamış ve Doğu Cephesi’nde verilen mücadelenin somut bir tanığı olduğunu belirterek, öğrencilerin bu çalışmayla hem tarih bilinci kazandığını hem de geleneksel sanatlara katkı sunduğunu dile getirdi.
GENÇLERDEN SERGİ HEDEFİ
Projede görev alan öğrenciler, tarihi bir dokuyu yeniden canlandırmanın kendileri için büyük bir deneyim olduğunu aktardı. Öğrenciler, hazırlanan halının farklı kültürel ve sanatsal etkinliklerde sergilenmesinin planlandığını, bu sayede eserin daha geniş kitlelere ulaşmasının hedeflendiğini söyledi.
BİR ÇEYİZLE GÜNÜMÜZE ULAŞAN KİLİM
Bardız kiliminin geçmişi, Kars’ın 40 yıl süren Rus işgalinden kurtulduğu 1918 yılına dayanıyor. Yüzbaşı Nurettin Bey’in önerisiyle, Bardızlı Hafız Mehmet Efendi’nin kızı Hafıza Zennure Hanım tarafından 3 ayda dokunan kilim, dönemin Harbiye Nazırı Enver Paşa’ya hediye edilmek üzere hazırlandı. Ancak savaş şartları nedeniyle kilim Paşa’ya ulaştırılamadı.
MÜZE ENVANTERİNE GİRİŞ SÜRECİ
Enver Paşa’ya gönderilemeyen kilim, Hafıza Zennure Hanım’ın çeyiziyle birlikte uzun yıllar köylerdeki misafir odalarında muhafaza edildi. Tarihi eser, 1990 yılında Profesör Doktor Neriman Görgünay tarafından fark edildi. Kilim, 1991 yılında devlet tarafından koruma altına alınarak Ankara Etnografya Müzesi envanterine dahil edildi.
HALIYA AKTARILAN O ŞİİR
Öğrencilerin halıya işlediği 12 dizelik şiirde, Türk ordusunun mücadelesi ve zafer inancı ön plana çıkıyor. Şiirde, Türk askerinin cesareti, Kars, Ardahan ve Batum’un önemi ile İslam dünyasında yaşanan sevinç duygusu dizelerle anlatılıyor.