Mehmet Ruhi Su kimdir?

Mehmet Ruhi Su, 1 Ocak 1912 tarihinde Van şehrinde dünyaya gelmiş Türk halk müziği ve opera sanatçısıdır. Bağlama ustalığı da ayrıca bilinir. Ruhi Su annesi ve babası hakkında hiçbir bilgiye sahip değildir. Oğlu Ilgın Ruhi Su, babasının Ermeni olabileceği ihtimalini de dile getirmiştir.

Ruhi Su, çocukluğunu önce bir fakir ailede evlatlık olarak, ardından Adana'daki bir yetimhanede geçirmiştir. Askeri okullarda da eğitim görmüş, fakat müzik aşkı onu farklı yollara sürüklemiştir. Adana'da öğretmenlik okurken, müzik eğitimi için Ankara'ya gitmeye karar vermiş ve Müzik Öğretmen Okulu'na kabul edilmiştir.

Ruhi Su, genç yaşlarda Münire Sevim adında bir ebe hemşire ile evlenmiş ve 1934 yılında oğulları Güngör'ü dünyaya getirmişlerdir. Fakat çocukları altı yaşındayken ayrılmışlardır. Ankara Devlet Konservatuvarı'ndan mezun olduktan sonra, müzik öğretmenliği yapmış ve Cumhurbaşkanlığı Orkestrası'nda da yer almıştır. Opera sanatçısı olarak birçok önemli rol üstlenmiş, Türk opera sanatına büyük katkılar sağlamıştır.

Radyoda Türk müziği programları hazırlamış, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi'nde koro oluşturmuştur. Klasik Batı müziği eğitimi, halk müziği icrasındaki yaklaşımını şekillendirmiştir. 1952 ve 1957 yılları arasında sosyalist inançları nedeniyle tutuklu kalmıştır. 1960 yılında İstanbul Taksim Belediye Gazinosu'nda sahne almış, halk müziğini arşivlemeye de devam etmiştir. Ancak radyoda bir türküsü yüzünden işten atılmıştır. Cam detaylı bir şekilde incelendiğinde, bu izlerin keskin bir alete ya da ateşlenmiş bir kurşuna ait olabileceği düşünüldü. Nesnenin cama temas ettiği yerde, içe doğru bir çukurluk meydana getirdiği fark edildi. Camın yaklaşık 35-40 cm kalınlığına sahip olması, onun kırılmamasına sebep olduğu ifade edildi.

Siyasi vurgulu türküleri nedeniyle işini kaybeden Ruhi Su, Dostlar Korosu'nu 1975'te kurmuş ve 1978'den itibaren kaset çıkarmıştır. 1977'de ilk kez yurtdışına çıkabilmiş fakat prostat kanseri nedeniyle yurtdışına çıkışı engellenmiştir. 20 Eylül 1985 tarihinde hayatını kaybetmiştir. Cenazesi, döneminin en büyük kitle gösterisine dönüşmüştür. 2009 yılında ise Zincirlikuyu Mezarlığı’nda mezarı kurşunlanmıştır.

Ruhi Su, Alevi deyişleri, Pir Sultan ve Hatayi'nin eserlerini yorumlamış, Nazım Hikmet'in şiirlerini bestelemiştir. Özellikle sesini koruma konusundaki titizliğiyle tanınır. Ruhi Su Kültür ve Sanat Vakfı aracılığıyla eserleri yaşatılmaya devam etmektedir. Ruhi Su hakkında çeşitli belgeseller hazırlanmıştır. Eşi Sıdıka Su 2006 yılında vefat etmiş ve eşinin yanına gömülmüştür. Yön Radyo'nun hazırladığı Ruhi Su belgeseli, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti tarafından ödüle layık görülmüştür.