İskilipli Âtıf Hoca kimdir? İskilipli Âtıf Hoca neden asıldı?

İskilipli Âtıf Hoca, 1875 yılında Çorum'un İskilip ilçesinin Tophane köyünde doğdu. Babası Akkoyunlu aşiretinin İmamoğulları ailesinden gelen Hasan Kethüdaoğlu Mehmed Ali Ağa, annesi Mekke'den göç etmiş, Arap Ben-î Hattab aşiretinden Nazlı Hanım'dı.

Atıf Hoca, ilk tahsilini köyünde yaptı. 1893 yılında İstanbul'a gelerek medrese tahsiline başladı. 1902 yılında icazet alarak Darü'l Fünun İlahiyat Fakültesi'ne girdi. 1903 yılında İlahiyat'ı bitirip Fatih Camii'nde Ders-i Amm olarak kürsüye çıktı.

Atıf Hoca, II. Meşrutiyet döneminden itibaren Osmanlı Devleti'nin içinde bulunduğu siyasi ve toplumsal sorunlara dair yazılar yazdı. 1908 yılında "İslâh" adlı bir gazete çıkardı. Gazete, kısa sürede İttihat ve Terakki'nin muhalefetine uğradı ve kapatıldı.

Atıf Hoca, 1919 yılında kurulan Cemiyet-i Müderrisin'in kurucuları arasında yer aldı. Cemiyet, medreselerin korunması ve din eğitiminin geliştirilmesi için mücadele ediyordu.

Cumhuriyet'in ilanından sonra Atıf Hoca, yeni rejime karşı çıktı. 1925 yılında çıkarılan Tevhid-i Tedrisat Kanunu'na karşı yaptığı konuşmalar nedeniyle tutuklandı. 1926 yılında çıkarılan İstiklal Mahkemeleri'nde yargılandı ve idam cezasına çarptırıldı.

Atıf Hoca, 26 Mart 1926 tarihinde idam edildi. İdamının ardından naaşı, İskilip'te toprağa verildi.

Atıf Hoca, idamından sonra "vatan haini" olarak damgalandı. Ancak, günümüzde birçok kişi tarafından "din şehidi" olarak kabul edilmektedir.

Atıf Hoca'nın idamının ardından, onun hakkında birçok kitap ve makale yazılmıştır. 2005 yılında, "İskilipli Atıf Hoca'nın İdamı" adlı belgesel film çekilmiştir.

Atıf Hoca'nın idamının nedenleri arasında şunlar sayılabilir:

• Cumhuriyet'in ilanından sonra yeni rejime karşı çıkması
• Tevhid-i Tedrisat Kanunu'na karşı çıkması
• Şapka Devrimi'ne karşı çıkması

Atıf Hoca'nın idamının, Türkiye'nin yakın tarihindeki önemli bir dönüm noktası olduğu söylenebilir. Bu olay, din ve devlet ilişkilerinde önemli bir değişime işaret etmiştir.