Kabakulak nedir, belirtileri neler? Çocuklarda kabakulak nasıl anlaşılır?
Ateş, yorgunluk ve bir anda şişen yanaklar… Sandığınızdan çok daha ciddi bir çocuk hastalığıyla karşı karşıya olabilirsiniz! Kabakulak, özellikle aşısı yapılmamış çocuklarda hızla yayılabilen, bulaşıcı ve tehlikeli bir enfeksiyon hastalığıdır. Peki kabakulak tam olarak nedir, çocuklarda nasıl anlaşılır ve en önemlisi nasıl önlenir? İşte ebeveynlerin mutlaka bilmesi gereken tüm detaylar…
Kabakulak Nedir?
Kabakulak, mumps virüsü nedeniyle oluşan, tükürük bezlerinde şişmeye yol açan bulaşıcı bir çocuk hastalığıdır. En sık 5-9 yaş aralığındaki çocuklarda görülse de, aşısız yetişkinlerde de ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Özellikle kış ve ilkbahar aylarında daha yaygındır.
Kabakulak Nasıl Bulaşır?
Kabakulak, damlacık yoluyla, yani hasta kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya saçılan virüslerin solunmasıyla bulaşır. Ayrıca:
- Ortak kullanılan eşyalar (çatal, kaşık, bardak)
- Hasta kişiye yakın temas
- Ellerin yıkanmaması gibi hijyen eksiklikleri
- bulaş riskini artırır. Virüs vücuda girdikten yaklaşık 2-3 hafta sonra belirtiler ortaya çıkar.
Kabakulak Belirtileri Nelerdir?
Hastalık başlangıçta soğuk algınlığı gibi seyreder, ancak tipik belirtiler kısa sürede kendini gösterir:
- Yanaklarda ve boyunda şişlik (özellikle kulak altındaki tükürük bezlerinde)
- Ateş (genellikle 38°C’nin üzeri)
- Baş ve kas ağrıları
- Yutkunma ve çiğneme sırasında ağrı
- Halsizlik ve iştahsızlık
- Şişlik genellikle tek taraflı başlar, ancak birkaç gün içinde iki taraflı olabilir. Belirtiler 7–10 gün arasında sürer.
Kabakulak Çocuklarda Hangi Komplikasyonlara Yol Açabilir?
Her çocukta ağır seyretmeyebilir ancak bazı durumlarda ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:
- Orşit (erkek çocuklarda testis iltihabı)
- Ooforit (kız çocuklarda yumurtalık iltihabı)
- Menenjit
- İşitme kaybı (kalıcı olabilir)
- Pankreatit (pankreas iltihabı)
- Bu komplikasyonlar, kabakulağın hafife alınmaması gerektiğini gösteriyor.
Kabakulak Nasıl Önlenir?
Kabakulak için en etkili korunma yöntemi: aşı. Kabakulak, MMR aşısı (Kızamık-Kabakulak-Kızamıkçık) ile önlenebilir. Türkiye’de aşı takvimine göre:
- İlk doz 12. ayda
- İkinci doz 4-6 yaş arasında uygulanır.
Ayrıca:
- Hasta kişilerle temastan kaçınmak
- Kalabalık ortamlarda hijyene dikkat etmek
- Çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırmak gibi önlemler de bulaşma riskini azaltır.
Kabakulak Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kabakulak viral bir hastalık olduğundan, antibiyotiklerle tedavi edilemez. Tedavi, semptomları hafifletmeye yönelik uygulanır:
- Ateş düşürücü ve ağrı kesiciler
- Bol sıvı tüketimi
- Yumuşak gıdalarla beslenme
- Dinlenme ve izole ortamda kalma
Hastalık süresince çocukların okula gönderilmemesi ve diğer çocuklarla temastan uzak tutulması gerekir. Genellikle 1 hafta içinde iyileşme gözlemlenir.
Sonuç: Yanaklardaki Masum Şişlik Ciddi Bir Hastalığın İşareti Olabilir!
Kabakulak, özellikle aşılanmamış çocuklar için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilen bir hastalıktır. Neyse ki MMR aşısı sayesinde büyük oranda önlenebilir. Eğer çocuğunuzda ani şişlik, ateş ve halsizlik gibi belirtiler fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Unutmayın, erken teşhis ve izolasyon, hastalığın yayılmasını engellemenin en etkili yoludur.