Ankara'da bütçe mesaisi devam ediyor...

BOLAT: “BELİRSİZLİKLER DÜNYA TİCARETİNİ BASKILIYOR”

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda milletvekillerinin sorularını yanıtladı. Bakan Bolat, küresel ekonomideki belirsizliklerin dünya ticaretini baskıladığını vurgularken, Türkiye’nin ihracat performansı, cari denge ve e-ihracat konularında dikkat çekici veriler paylaştı.

İHRACATTA KÜRESEL PAY ARTIYOR

Bolat, TÜİK’in 2015 baz yılıyla hazırladığı dış ticaret miktar endekslerine göre 2025 Ağustos itibarıyla ihracat endeksinin 142,4, ithalat endeksinin ise 109 seviyesine ulaştığını açıkladı. Birim değer endekslerine göre ihracat 121,3, ithalat 132,8 olarak gerçekleşti. Bolat, “İthalat artışında birim fiyatlardaki yükseliş etkili. Özellikle hammadde ithalatındaki artış, küresel emtia fiyatlarındaki dalgalanmalarla açıklanabilir” dedi. Zayıf dış talep, bölgesel çatışmalar, jeopolitik gerginlikler ve ticaret savaşlarının küresel ticareti olumsuz etkilediğini ifade eden Bolat, “Tüm bu koşullara rağmen Türkiye’nin küresel mal ihracatındaki payı 2002’de yüzde 0,55’ten 2024’te yüzde 1,07’ye yükseldi. İhracatın kilogram değeri de 0,77 dolardan 1,59 dolara çıktı” diye konuştu.

CARİ AÇIK MAKUL SEVİYEDE SEYREDİYOR

Cari işlemler dengesine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Bolat, 2025 yılı cari açığının GSYH’nin yüzde 1,3’ü seviyesinde gerçekleşmesini beklediklerini söyledi. “Bu yılın ilk 10 ayında ithalat 16 milyar dolar arttı; bunun 8,5 milyar doları altın ve otomotiv kaynaklı. Buna karşılık ihracatımız net 8,4 milyar dolar artış gösterdi. Cari açık düşük ve sürdürülebilir düzeyde devam ediyor” ifadelerini kullandı. Bolat ayrıca, ihracat sayesinde Türkiye’nin 391 milyar dolar döviz kazandığını, bu gelirlerin üretim, yatırım ve istihdama doğrudan katkı sağladığını belirtti.

TÜRK DİZİLERİ 800 MİLYON KİŞİYE ULAŞIYOR

Sanayi üretiminde yerlilik oranlarının artmasıyla ithalatın azaldığını dile getiren Bolat, OECD verilerine göre Türkiye’nin ihracatındaki yabancı katma değer oranının 1995–2022 döneminde 80 ülke ortalamasının altında seyrettiğini ifade etti. Bolat, Türkiye’nin birçok sektörde dünya ölçeğinde rekabetçi olduğunu belirterek şunları söyledi: “2023 yılında toplam ihracatın yüzde 82,5’ine denk gelen 210,7 milyar dolar tutarındaki 1770 üründe rekabet avantajımız var. Tekstilde dünyada 7’nci, Avrupa’da 3’üncü; otomotivde dünyada 12’nci, AB’de ticari araçlarda 1’inci sıradayız. Savunma sanayinde 11’inci, beyaz eşyada 5’inci, turizm gelirinde 6’ncı sıradayız.” Bolat ayrıca, Türk dizi ve filmlerinin günde 800 milyon kişi tarafından izlendiğini hatırlatarak, “Bu, ülkemizin yumuşak gücünü artırıyor ve ihracata dolaylı katkı sağlıyor” dedi.

E-İHRACATTA 600 BİN KOBİ AKTİF

E-ihracat düzenlemelerine de değinen Bolat, dijital dönüşüm sürecinde yapılan yasal düzenlemelerle KOBİ’lerin desteklendiğini söyledi. “2019’da 59 bin olan e-ticaret yapan KOBİ sayısı bugün 600 bine ulaştı. 2023’te e-ihracat 5 milyar dolar, 2024’te 6,4 milyar dolar oldu” bilgisini paylaştı. Bolat, esnaf ve KOBİ’leri korumak amacıyla AB ülkelerinde vergi oranlarının yüzde 18’den 30’a, AB dışı ülkelerde ise yüzde 30’dan 60’a yükseltildiğini açıkladı. Ayrıca sağlık açısından risk taşıyan bazı ürünlerde (deri, ayakkabı, oyuncak, plastik vb.) ithalat sınırlamaları getirildiğini söyledi. “Bu adımlar sayesinde e-ithalat hacmini 520 milyon dolardan 420 milyon dolara düşürdük” dedi.

ABD’YE GÜMRÜK VERGİSİ İNDİRİMİ YOK

ABD ile ticaret ilişkilerine yönelik açıklamalarda bulunan Bolat, “ABD’ye genel veya özel hiçbir gümrük vergisi indirimi yapılmadı. 2018’deki restleşme döneminde 14 ürüne getirilen ek tedbirler kaldırıldı. Böylece ABD vergileri, diğer ülkelerle aynı seviyeye geldi” ifadelerini kullandı.

“MÜFETTİŞLER TESPİT YAPAR, KARARI YARGI VERİR”

TMSF’ye devredilen şirketlerle ilgili iddialara da değinen Bolat, “Türkiye’de bin 300 antrepo bulunuyor. Antrepolara izinleri gümrük müdürlükleri verir. Biz 2023’te inceleme başlattık, raporları savcılığa gönderdik. Müfettişler sadece tespit yapar; karar mercisi adli makamlardır” dedi.

KOMİSYONDA GERGİNLİK YAŞANDI

Görüşmeler sırasında CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba ile Bakan Bolat arasında kısa süreli bir tartışma yaşandı. Bolat’ın geçmişteki bir olaya gönderme yapması üzerine Ağbaba, iddiaları reddederek, “Bu iddiayı araştırması için dönemin Meclis Başkanına dilekçe verdim. Namusumla, haysiyetimle ilgili bir meseleydi” dedi.