Panik Atak nedir?

Günümüzün sık rastlanılan vakalarından biri olarak kabul edilen panik atak veya korku nöbeti her durumda ve her yerde yaşayabileceğimiz hastalıkların başında gelmektedir.

Panik Atak nedir? 

Panik atak, ani ve yoğun bir şekilde ortaya çıkan şiddetli anksiyete (anksiyete krizi) durumunu tanımlayan bir terimdir. Panik ataklar, genellikle kişinin kalp çarpıntısı, terleme, titreme, nefes darlığı, göğüs ağrısı, mide rahatsızlığı, baş dönmesi ve ölüm korkusu gibi fiziksel ve duygusal semptomlarla karakterizedir. Bu semptomlar o kadar şiddetli olabilir ki kişi panik atak sırasında kontrolünü kaybetme hissi yaşayabilir.

Panik ataklar aniden ortaya çıkar ve genellikle birkaç dakika ile yarım saat arasında sürer. Bu ataklar kişinin çevresel stres, travma, genetik yatkınlık veya kimyasal dengesizlikler gibi çeşitli nedenlerle tetiklenebilir. Panik ataklar aynı zamanda panik bozukluğunun bir belirtisi olabilir; panik bozukluğu tekrarlayan panik atakların yanı sıra gelecekte başka ataklar yaşama korkusu ile karakterizedir.

Panik atak neden meydana gelir?

Panik atakların nedenleri karmaşık olabilir ve her bireyde farklılık gösterebilir. Ancak, aşağıda panik atakların oluşumuna katkıda bulunan bazı yaygın faktörler ve nedenler bulunmaktadır:

1. Genetik Yatkınlık: Aile geçmişi, panik bozukluğu ve panik ataklarla ilişkilendirilen genetik faktörlerin rol oynayabileceğini göstermektedir. Aile üyelerinde bu tür anksiyete bozukluklarına sahip olan kişilerde, diğer aile üyelerinin de benzer semptomlar geliştirme riski daha yüksektir.
2. Beyin Kimyasal Denge: Beyindeki kimyasal maddelerin (örneğin, serotonin, norepinefrin) dengesizlikleri panik atakların oluşumunda etkili olabilir. Bu nörotransmitterlerin dengesizliği, anksiyete ve panik semptomlarına yol açabilir.
3. Stres ve Trajik Olaylar: Yoğun stres, travma veya zorlayıcı yaşam olayları, panik atakları tetikleyebilir veya şiddetini artırabilir. Bu olaylar, vücudun stres tepkisini harekete geçirerek panik atak semptomlarına yol açabilir.
4. Anksiyete ile Başa Çıkma Tarzı: Bir kişinin anksiyete ile başa çıkma becerileri, panik atak riskini etkileyebilir. Sorunları bastırmaya çalışmak veya uygun olmayan şekillerde stresle başa çıkmak, panik atakları daha olası hale getirebilir.
5. Fizyolojik Nedenler: Kalp hastalığı, hipertiroidizm, hipoglisemi (düşük kan şekeri) gibi fiziksel sağlık sorunları veya ilaç yan etkileri bazen panik benzeri semptomlara yol açabilir.
6. Psikolojik Faktörler: Düşünceler, inançlar ve duygusal durumlar da panik atakların tetikleyicileri olabilir. Örneğin, bir kişi yoğun kaygı veya korkuyla dolu düşüncelere sahipse, bu panik atakları tetikleyebilir.

Panik atak belirtileri neler? 

Panik atakın belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilse de, genellikle şu semptomları içerebilir:

1. Ani ve Şiddetli Kaygı veya Korku: Panik atak sırasında kişi aniden yoğun bir kaygı, korku veya dehşet hissi yaşar. Bu duygular, o anki durumla ilişkilendirilemeyebilir.
2. Kalp Çarpıntısı veya Hızlı Nabız: Kalp atışlarının hızlanması veya düzensizleşmesi gibi kalp ritmi ile ilgili belirtiler sıkça görülür.
3. Nefes Darlığı: Kişi nefes almakta güçlük çekebilir, hızlı ve yüzeysel nefes alabilir veya boğuluyormuş gibi hissedebilir.
4. Göğüs Ağrısı veya Sıkışma Hissi: Göğüs bölgesinde şiddetli ağrı, sıkışma veya baskı hissi yaşanabilir. Bu durum kalp krizi ile karıştırılabilir.
5. Baş Dönmesi veya Başağrısı: Baş dönmesi, denge kaybı ve baş ağrısı gibi semptomlar görülebilir.
6. Terleme: Panik atak sırasında aşırı terleme meydana gelebilir, bu terleme soğuk veya sıcak terleme olabilir.
7. Üşüme veya Titreme: Vücut üşüyebilir veya titreyebilir. El ve ayaklarda titreme sıkça görülebilir.
8. Mide Rahatsızlığı: Bulantı, kusma, mide ağrısı veya karın ağrısı gibi sindirim sistemi belirtileri yaşanabilir.
9. Gerçek Dışılık Duygusu: Kişi kendini gerçek dışı veya irade dışı bir durumun içinde gibi hissedebilir.
10. Ölüm veya Kontrol Kaybı Korkusu: Panik atak sırasında kişi ölüm korkusu veya kontrolünü kaybetme korkusu yaşayabilir.
11. Soğuk Terleme veya Üşüme: Vücut soğuk terler dökebilir ve kişi üşümüş gibi hissedebilir.
12. Ayrıca, panik ataklar sırasında kişinin kaçma veya kaçma isteği gibi kaçınma davranışları da görülebilir.

Panik Atak  risk faktörleri ve tanısı nedir?

Risk Faktörleri

1. Aile Geçmişi: Ailesinde panik bozukluğu veya diğer anksiyete bozuklukları olan bireyler, panik ataklarını geliştirme riski daha yüksektir. Genetik yatkınlık, bu tür bozuklukların gelişiminde rol oynayabilir.
2. Stres: Şiddetli stres, travma veya zorlayıcı yaşam olayları, panik bozukluğu riskini artırabilir veya panik atakları tetikleyebilir.
3. Kişilik Özellikleri: Belirli kişilik özellikleri, özellikle perfeksiyonizm veya düşük özsaygı gibi, panik bozukluğu riskini artırabilir.
4. Başka Bir Anksiyete Bozukluğu Geçmişi: Başka bir anksiyete bozukluğuna (örneğin, sosyal anksiyete bozukluğu veya genel anksiyete bozukluğu) sahip olan kişilerde panik bozukluğu riski daha yüksek olabilir.
5. Tütün ve Madde Kullanımı: Sigara, alkol veya uyuşturucu madde kullanımı, panik bozukluğu riskini artırabilir veya semptomları şiddetlendirebilir.
6. Kronik Hastalıklar: Belirli kronik sağlık sorunları, özellikle kalp hastalığı veya solunum problemleri, panik atakları tetikleyebilir.

Tanı

1. Birden fazla beklenmedik panik atak geçirmiş olmak.
2. Bu panik atakların ardından en az bir ay boyunca sürekli olarak gelecekte panik atakları yaşama korkusu taşımak.
3. Panik atakların sosyal, mesleki veya kişisel yaşamda anlamlı bir sıkıntıya veya bozulmaya neden olması.
4. Diğer tıbbi veya psikiyatrik bozuklukların neden olamayacağı kadar belirgin bir şekilde panik ataklarının olması.

Panik Atak tedavi yöntemleri neler? 

1. Psikoterapi (Konuşma Terapisi): Bilişsel Davranış Terapisi (BDT), panik atak tedavisinde sıkça kullanılan etkili bir psikoterapi türüdür. BDT, kişinin panik semptomlarını anlamasına, bu semptomlarla başa çıkmasına ve negatif düşünce kalıplarını değiştirmesine yardımcı olur. Terapist, kişiye panik ataklarını tetikleyen düşünce ve davranışları tanımada ve bunlarla başa çıkma stratejileri geliştirmekte yardımcı olur.
2. İlaç Tedavisi: Panik bozukluğunun tedavisinde ilaçlar da sıkça kullanılır. Antidepresanlar ve anksiyolitikler (anksiyete ilaçları), panik atak semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar panik atakları azaltabilir ve tekrar atakların olasılığını azaltabilir. İlaç tedavisi, bir uzman doktor tarafından reçete edilmelidir ve düzenli takip gerektirir.
3. Rahatlama ve Stres Yönetimi Teknikleri: Panik atakları hafifletmek ve kontrol altına almak için derin nefes almak, kas gevşetme egzersizleri ve meditasyon gibi rahatlama teknikleri kullanılabilir. Bu teknikler, stresi azaltmaya ve panik atakları önlemeye yardımcı olabilir.
4. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı bir yaşam tarzı, panik atakları önlemede önemli olabilir. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme, yeterli uyku ve kötü alışkanlıklardan kaçınma (örneğin, alkol ve kafein tüketimini sınırlama) panik atak semptomlarını azaltabilir.
5. İşbirliği ve Destek Grupları: Panik bozukluğu yaşayanlar için destek grupları ve terapistlerle işbirliği yapmak, kişinin semptomlarıyla başa çıkmasına yardımcı olabilir. Destek grupları, benzer deneyimlere sahip diğer kişilerle bağlantı kurma ve duygusal destek bulma fırsatı sunar.
6. Panik Atağın Başlama Anında Davranış: Panik atak sırasında kişi, kendisini sakinleştirmek için olumsuz düşünceleri ve korkuları tanımalı ve bunlarla başa çıkma stratejileri uygulamalıdır. Derin nefes almak, rahatlatıcı düşünce veya mantralar kullanmak, kendini yerinde hissetmek ve fiziksel olarak rahatlamak gibi yöntemler kullanılabilir.