Borç Yüklü Bir Mirasla Karşı Karşıyaysanız Ne Yapmalısınız?

Hukukumuzda miras, ölen kişinin ardından herhangi bir işlem gerekmeksizin tüm hak ve borçlarıyla birlikte doğrudan mirasçılara geçer. Yani bir kişi vefat ettiğinde, sahip olduğu malvarlığı kadar, varsa borçları da yasal mirasçıların omuzlarına yüklenir. Peki ya borçlar, varlıklardan fazlaysa? İşte burada devreye çok az kişinin detaylarını bildiği "reddi miras" hakkı giriyor.

Reddi Miras Nedir?

Reddi miras, mirasçının yasal süresi içinde ve gerekli usulle, kendisine kalan mirası kabul etmeyeceğini beyan etmesidir. Bu hak kullanılmadığında, miras tüm içeriğiyle –yani alacakları ve borçlarıyla birlikte– kabul edilmiş sayılır. Özellikle terekesi borca batık miraslar söz konusu olduğunda, mirasçılar açısından oldukça hayati bir işlemdir.

Reddi Miras Ne Zaman ve Nasıl Yapılır?

Reddi miras için en temel şart, murisin (miras bırakanın) vefat etmiş olmasıdır. Mirasçılar, ölüm tarihinden itibaren 3 ay içinde murisin yerleşim yeri Sulh Hukuk Mahkemesi'ne yazılı ya da sözlü olarak başvurarak reddi miras talebinde bulunabilir. 

Bu süre, mirasçıların mirastan haberdar olduğu tarihten itibaren başlar. Yani eğer bir mirasçı, mirasçılığını geç öğrendiyse bu durumu belgeleyerek yine üç ay içinde başvurusunu yapabilir.

Her ne kadar şekil şartı aranmasa da yazılı beyan, olası bir hukuki anlaşmazlıkta ispat kolaylığı sağlar. Bu nedenle işlemi belgeli yürütmek faydalıdır. Mahkemeye beyan sonrası, miras hukuki olarak reddedilmiş olur.

Reddi Mirası Kimler Yapabilir?

Mirası reddetmek için fiil ehliyetine sahip olmak gerekir. Reşit olmayan kişiler veya mahkeme kararıyla kısıtlanmış bireyler bu işlemi kendi başlarına yapamaz; onlar adına yasal temsilciler hareket eder. Ayrıca miras, kayıt ya da şart konulmadan reddedilmelidir. Yani mirasın sadece borçlarını reddedip mallarını kabul etmek gibi bir seçenek söz konusu değildir. Kabul de, red de ancak bütün olarak mümkündür.

Mirası Reddetmenin Türleri Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu reddi mirası iki başlık altında düzenler:

1. Gerçek Red (İrade ile Red):

Mirasçı, açık iradesiyle ve süresinde mirası reddeder. Bu durumda sanki hiç mirasçı olmamış gibi değerlendirilir ve miras doğrudan altsoya geçer.

2. Hükmen Red (Kendiliğinden Red):

Tereke, murisin borçlarını karşılamaya dahi yetmiyorsa ve bu durum açıkça ortadaysa ya da resmi olarak “aciz belgesi” ile belgelenmişse, miras otomatik olarak reddedilmiş kabul edilir. Bu durumda mirasçı herhangi bir beyanda bulunmasa dahi mirasın red hükmü doğar.

Tereke Borçlu mu? Nasıl Anlaşılır?

Mirası reddetme kararı vermeden önce, murisin borç yükü hakkında bilgi edinmek elzemdir. Mahkemeler, miras bırakanın alacaklarını ve borçlarını belirlemek amacıyla çeşitli resmi kurumlara yazı yazarak bilgi toplar. Belediyelerden bankalara, vergi dairelerinden tapu müdürlüklerine kadar pek çok kurumdan gelen yanıtlarla terekenin mali durumu tespit edilir.

Reddi Mirasın Sonuçları Nelerdir?

Mirası reddettiğinizde, miras size hiç geçmemiş gibi kabul edilir. Eğer sizin dışınızdaki mirasçılar da mirası reddederse, miras sırasıyla diğer yasal mirasçılara geçer. Nihayetinde tüm mirasçılar reddederse, bu durumda tereke iflas hükümleri çerçevesinde tasfiye edilir. Yani alacaklılar arasında paylaştırılır, bireysel mirasçılara intikal etmez.

Eğer reddeden kişi atanmış bir mirasçıysa ve miras bırakan bu ihtimali düzenlemediyse, miras en yakın yasal mirasçılara geçer.

Herkesin başına gelebilecek bu süreçte yapılacak hatalar, ciddi mali yükümlülüklere neden olabilir. Reddi miras kararı, yalnızca borçlardan değil, yanlış işlemlerden de korunmak için büyük önem taşır. Özellikle bu işlemi uzman bir avukatla birlikte yürütmek, hukuki hak kaybı yaşanmaması adına oldukça kıymetlidir.