Kırım Kongo Kanamalı Ateşi nedir? Türkiye’de KKKA vaka sayıları artıyor!
Keneler aracılığıyla bulaşan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı, özellikle ilkbahar ve yaz aylarında risk oluşturuyor. Türkiye’de KKKA hastalığına bağlı ölümler yaşandı.
KENEDEN BULAŞAN TEHLİKELİ HASTALIK
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), keneler tarafından taşınan ve insanlara bulaşabilen viral bir hastalıktır. Hayvancılıkla uğraşanlar, çiftçiler, veterinerler ve doğa ile teması olan bireyler yüksek risk grubundadır. Türkiye’de özellikle Doğu Anadolu, Karadeniz, İç Anadolu ve Doğu Karadeniz bölgelerinde görülme sıklığı daha yüksektir.
KKKA HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?
Hastalık genellikle şu yollarla bulaşır:
• Kene ısırması,
• KKKA virüsünü taşıyan hayvanların kan, doku veya vücut sıvılarıyla temas,
• Enfekte kişilerin kan veya vücut sıvılarına temas eden sağlık çalışanlarında da bulaş görülebilir.
Virüs, kan dolaşımına girdikten sonra hızla çoğalır ve ciddi klinik belirtiler gösterebilir.
KKKA BELİRTİLERİ NELERDİR?
KKKA hastalığı, genellikle 1 ila 3 günlük bir kuluçka süresinden sonra belirti verir. Hastalığın ilk belirtileri şunlardır:
• Ani başlayan yüksek ateş
• Baş ağrısı
• Halsizlik
• Kas ağrısı
• Karın ağrısı
• Bulantı ve kusma
• İlerleyen vakalarda cilt altında kanamalar, diş eti kanamaları, burun kanamaları görülebilir.
Bu belirtilerin görüldüğü kişiler vakit kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
TEŞHİS VE TEDAVİ
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi'nin teşhisi, kan testleri ile yapılır. Erken teşhis hayati önem taşır. Hastalık için spesifik bir antiviral ilaç bulunmamakla birlikte, semptomatik tedavi uygulanır. Bu süreçte;
• Sıvı desteği
• Kanama kontrolü
• Organ destek tedavileri
• Yakından izleme gerekir
Yoğun bakım gerektiren vakalar olabilir. Ölüm oranı %5 ila %30 arasında değişmektedir.
TÜRKİYE’DE VAKA SAYILARI NEDEN ARTIYOR?
Her yıl nisan-eylül ayları arasında KKKA vakalarında artış görülmektedir. Uzmanlar bu artışı şu nedenlere bağlıyor:
• Havanın ısınmasıyla birlikte kene popülasyonunun artması
• Hayvan otlatma ve tarım sezonunun başlaması
• Kenelere karşı yeterli önlem alınmaması
2024 yılında yalnızca nisan ayında 50’nin üzerinde doğrulanmış vaka tespit edilmiştir. Son 10 yılda ise KKKA nedeniyle 600’den fazla kişi hayatını kaybetmiştir.
KENELERE KARŞI NASIL KORUNULUR?
KKKA’dan korunmak için alınması gereken temel önlemler şunlardır:
• Tarla, bağ, orman gibi alanlara giderken açık renkli, uzun kollu giysiler giymek
• Pantolon paçalarını çorap içine sokmak
• Kene tutunabilecek alanlara çıplak tenin temasını engellemek
• Dönüşte mutlaka vücut kene kontrolü yapmak
• Kene tespit edilirse cımbızla dik şekilde çıkarılmalı, ezilmeden sağlık kuruluşuna başvurulmalı
Halk sağlığı uzmanları, kenenin elle çıkarılmaması gerektiğini vurgulamaktadır. Yanlış çıkarma işlemleri virüsün bulaş riskini artırmaktadır.