Charles E. Goad kimdir? Yangın haritası ustası Charles E. Goad kimdir?
Yangın haritalarıyla şehirlerin kaderini çizen Goad, İstanbul’dan Toronto’ya pek çok kentte iz bıraktı. Peki kimdiR bu gizemli haritacı?
MODERN YANGIN HARİTALARININ MİMARI: CHARLES EDWARD GOAD
yüzyılın son çeyreğinde, şehirlerin gelişimi için haritalar artık sadece yön bulmak için değil, yangın, sigorta ve yapı planlaması için de zorunlu hale gelmişti. Bu alanda dünya çapında en etkili isimlerden biri Charles Edward Goad idi. Onun adı, kentlerin dokularını şekillendiren, her ayrıntıyı titizlikle işleyen yangın haritalarıyla anıldı.
İNGİLTERE’DEN KANADA’YA: BİR MÜHENDİSİN HARİTACILIĞA UZANAN YOLCULUĞU
Charles E. Goad, 1848 yılında İngiltere’nin Kent bölgesinde dünyaya geldi. Eğitimini mühendislik üzerine aldı. Genç yaşta Kanada’ya göç eden Goad, burada demiryolu projelerinde çalışarak mühendislik mesleğini sürdürdü. Ancak 1875 yılına gelindiğinde, onu dünya çapında tanınan biri haline getirecek sigorta amaçlı yangın haritalarına yöneldi.
h(2184569)
GOAD HARİTALARI: ŞEHİRLERİ KARE KARE OKUYAN BİR SİSTEM
Goad’ın ürettiği haritalar yalnızca sokakların, binaların ve meydanların yerini göstermiyordu. Yapıların malzeme türü, kat sayısı, çatı yapısı, kullanım amacı, yangına karşı duyarlılığı gibi detaylar da işlenmişti. Bu haritalar özellikle sigorta şirketleri, belediyeler, itfaiyeler ve planlamacılar için paha biçilemez kaynaklar haline geldi.
Kanada’da Toronto, Montreal ve Ottawa gibi şehirlerde yaygın olarak kullanılan Goad haritaları, kısa sürede Britanya İmparatorluğu’nun diğer bölgelerinde de talep gördü.
İSTANBUL’DAKİ GİZLİ MİRAS: GOAD HARİTALARI
Charles E. Goad’ın imzası sadece İngilizce konuşulan ülkelerle sınırlı kalmadı. 1905 yılında, Osmanlı Devleti'nin isteğiyle İstanbul için kapsamlı bir yangın haritası hazırladı. Bu harita, Galata, Beyoğlu, Pera ve civar mahalleleri kapsıyordu. “Insurance Plan of Constantinople” başlıklı bu belge, bugün bile İstanbul’un erken 20. yüzyıl topoğrafyasını anlamak isteyen araştırmacılar için temel kaynaktır.
Goad’ın hazırladığı İstanbul haritası, yapıların kullanım türlerine (konut, iş yeri, ibadethane, depo vb.), malzeme cinsine ve yangın riskine göre renk kodlarıyla sınıflandırılmıştır. Böylece sadece harita değil, şehir dokusunun bir MR’ı niteliğindedir.
BİR MÜHENDİSİN GLOBAL ETKİSİ
Goad, hayatı boyunca 110’dan fazla şehir için harita üretti. Kanada, İngiltere, Hindistan, Mısır, Güney Afrika ve Osmanlı toprakları bu çalışmaların kapsamındaydı. Onun haritaları sadece kent tarihi değil, yangın öncesi güvenlik politikaları, modernleşme süreci ve sigorta sistemi açısından da değerlidir.
1900’lü yılların başında harita üretimi artık daha çok kurumsallaşırken, Goad şirketini 1910’da satmış olsa da adını taşıyan haritalar bir süre daha üretildi. Charles E. Goad, 1910 yılında Londra’da hayatını kaybetti.
BUGÜN NEDEN ÖNEMLİ?
Bugün Goad haritaları, şehir tarihçileri, mimarlar, koruma uzmanları ve afet planlamacıları tarafından hâlâ kullanılmaktadır. İstanbul haritası, kentsel dönüşüm tartışmalarından kültürel miras analizlerine kadar pek çok alanda başvuru kaynağıdır. Ayrıca dijitalleştirilen haritalar, günümüzde pek çok üniversite ve arşiv kurumunun veri tabanında araştırmacıların erişimine açık durumdadır.