Vaskülit (damar iltihabı) nedir, belirtileri neler? Damar iltihabına ne iyi gelir?

Sessiz Başlayan Ama Yaygın Etkili Bir Damar Hastalığı: Vaskülit Nedir? 

Vaskülit, bağışıklık sisteminin damar duvarlarına saldırmasıyla oluşan bir iltihaplanma durumudur. Bu hastalık; kılcal damarlar, atardamarlar ve toplardamarlar gibi tüm damar yapısını etkileyebilir. Vaskülit, damarlarda daralma, tıkanıklık veya yırtılmaya yol açarak kan akışını bozar ve organlarda hasara neden olabilir. Böbrekler, akciğerler, sinir sistemi, deri ve gözler gibi birçok hayati bölgeyi etkileyebilir.

Hangi Türleri Var? Her Biri Farklı Organlara Zarar Verebilir

Behçet hastalığı: Göz, ağız ve genital bölgelerde ülserle birlikte seyreder.

Takayasu arteriti: Büyük atardamarları etkileyen nadir bir vaskülit türüdür.

Wegener Granülomatozu (GPA): Burun, akciğer ve böbreklerde hasara yol açabilir.

Dev hücreli arterit: Genellikle yaşlılarda görülür, baş ağrısı ve görme kaybıyla kendini gösterebilir.

Vaskülit Belirtileri Nelerdir?

Vaskülit, vücudun etkilenen bölgesine göre farklı belirtilerle ortaya çıkar:

• Uzun süren ateş, halsizlik, gece terlemeleri
• Deride morluklar, döküntüler veya yaralar
• Kas ve eklem ağrıları
• Gözlerde kızarıklık veya görme kaybı
• Burun kanamaları veya sinüzit benzeri belirtiler
• Böbrek fonksiyonlarında bozulma (idrar değişiklikleri)
• Kilo kaybı ve iştahsızlık

Belirtiler sinsi başlayabilir ve zamanla şiddetlenebilir. Bu nedenle erken tanı büyük önem taşır.

Nasıl Teşhis Edilir? Hangi Testler Yapılır?

Vaskülit tanısı için doktorlar genellikle şu adımları izler:

• Kan testleri: İltihap ve bağışıklık sistemi göstergeleri incelenir (CRP, ESR, ANCA testleri).
• İdrar tahlili: Böbrek tutulumu varsa ipuçları verir.
• Biyopsi: Etkilenen dokudan örnek alınarak mikroskopla incelenir.
• Görüntüleme: MR, tomografi ve anjiyografi ile damar yapısı detaylı incelenir.

Vaskülite Ne İyi Gelir? Tıbbi ve Destekleyici Yöntemler

1. Tıbbi Tedavi: Bağışıklık Baskılayıcılar Şart

Vaskülit, genellikle bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi sonucu ortaya çıktığı için kortikosteroid (prednizolon) ve bağışıklık baskılayıcı ilaçlar (azatioprin, siklofosfamid) ile tedavi edilir. Tedavi mutlaka uzman hekim kontrolünde sürdürülmelidir.

2. Omega-3 ve Zerdeçal: Doğal Antienflamatuar Güçler

Balık yağı (Omega-3) ve zerdeçal, bağışıklık sistemini dengeleyici ve inflamasyonu azaltıcı etkileriyle destekleyici takviyeler arasında yer alıyor. Ancak bu tür ürünler doktor onayıyla kullanılmalı.

3. Sağlıklı Beslenme: Enflamasyonu Tetikleyen Gıdalardan Kaçının

Şeker, işlenmiş gıdalar, trans yağlar gibi inflamasyonu artıran besinlerden uzak durmak gerekiyor. Taze sebzeler, antioksidan içeriği yüksek meyveler, tam tahıllar ve kaliteli protein kaynakları tercih edilmeli.

4. Düzenli Kontrol: Belirtiler Azalsa Bile Takip Şart

Vaskülit, zaman zaman sessizleşip sonra yeniden aktifleşebilen bir hastalıktır. Bu nedenle düzenli takip ve kontroller hayati önem taşır. Belirtiler kontrol altına alınsa bile ilaçlar aniden kesilmemeli.

Vaskülit Kalıcı Hasar Bırakabilir mi?

Evet, özellikle geç tanı konulan veya tedavi edilmeyen vakalarda ciddi organ hasarları görülebilir. Örneğin;

• Böbrek yetmezliği
• Kalıcı görme kaybı
• Akciğer hasarı
• Felç ve sinir sistemi etkilenmesi

Bu nedenle belirtiler ciddiye alınmalı ve vakit kaybetmeden uzman görüşü alınmalıdır.

Sonuç: Vaskülit Gözden Kaçan Bir Tehlike Ama Önlenebilir

Vaskülit, zamanında tanı ve uygun tedaviyle kontrol altına alınabilen ciddi bir hastalıktır. Erken fark edilen belirtiler hayat kurtarıcı olabilir. Sağlıklı yaşam tarzı, dengeli beslenme ve doktor takibi ile bu hastalıkla etkili bir şekilde mücadele etmek mümkündür.