Türkiye'nin İlk İklim Kanunu Resmen Yürürlüğe Girdi
Cumhuriyet tarihinin ilk İklim Kanunu, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürülüğe girdi. Kanun, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklim değişikliğine uyum çalışmalarını kapsayan kapsamla Türkiye'de yeni bir dönemin kapısını aralıyor.
Kanun, Türkiye'nin yeşil bü-yümeyi esas alan kalkınma vizyonunu destekleyerek, net sıfır emisyon hedefine ulaşmayı amaçlıyor. Bu kapsamda, sera gazı emisyonlarının azaltımı, iklim değişikliğine uyum, karbon fiyatlandırması ve ilgili tüm planlama ve uygulama araçlarının hukuki çerçevesi belirlendi.
YETKİLİ MERCİ: İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAŞKANLIĞI
Kanunun uygulanmasından sorumlu temel kurum İklim Değişikliği Başkanlığı olacak. Başkanlık, karbon piyasası mekanizmalarını düzenleyecek, kurumlar arısı koordinasyonu sağlayacak, bilgi ve veri toplama yetkisini kullanacak.
EMİSYON TİCARET SİSTEMİ (ETS) KURULUYOR
Türkiye'de ilk kez kurulacak Emisyon Ticaret Sistemi ile sera gazı salınımlarına parasal bir değer biçilecek. ETS kapsamındaki işletmeler, yıllık tahsisatlarını teslim etmekle yükümlü olacak. Sisteme dahil olmayanlar veya kurallara uymayanlar ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kalacak.
YEREL YÖNETİMLERDE ZORUNLU PLANLAR
Her ilde valilik koordinasyonunda İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu kurulacak. Belediyeler, sera gazı azaltımı ve uyum hedeflerini içeren yerel eylem planları hazırlamakla yükümlü olacak.
FİNANSMAN VE TEŞVİK MEKANİZMALARI
Kanun kapsamında ETS gelirlerinden elde edilen özel fonlar, yeşil dönüşüm ve iklim dostu yatırımlarda kullanılacak. Karbon kredisinden sigortaya, yeşil tahvilden hibe desteklerine kadar genis bir finansal araç seti geliştirilecek.
YAPTIRIMLAR VE CEZALAR
Kurallara uymayan işletmelere 500 bin TL'den başlayan ve 50 milyon TL'ye kadar çıkan idari para cezaları uygulanabilecek. ETS kapsamında izinsiz faaliyet gösteren tesisler çok ağır cezalarla karşılaşacak.
EĞİTİM VE FARKINDALIK VURGUSU
Tüm eğitim seviyelerinde iklim değişikliğiyle ilgili müfredatlar güncellenecek, yeşil iş gücü yetiştirilecek. Kamuoyunun bilinçlendirilmesi için kapsamında kampanyalar yürütülecek.
TARİHİ ADIM: 2027'YE KADAR ZORUNLU HAZIRLIK
Yerel iklim eylem planları 31 Aralık 2027'ye kadar tamamlanacak. Cumhurbaşkanlığı bu süreyi 1 yıla kadar uzatma yetkisine sahip. ETS kapsamındaki işletmeler de 3 yıl içinde emisyon izni almakla yükümlü olacak.
Bu tarihi adım, Türkiye'nin iklim kriziyle mücadelede hukuki ve kurumsal altyapısını ilk kez bu kadar kapsamılı bir şekilde ortaya koyması açısından çıtayi yükseltmiş oldu.