Sessiz Yayılımdan Ölümcül Tabloya: Ortadoğu Solunum Sendromu (MERS) Nedir?
2012’de Suudi Arabistan’da ilk kez görülen MERS, yüksek ölüm oranı ile tüm dünyada endişe yaratan ciddi bir viral solunum yolu hastalığıdır.
Ortadoğu Solunum Sendromu, tıbbi adıyla MERS (Middle East Respiratory Syndrome), ilk olarak 2012 yılında Suudi Arabistan’da tanımlanan ciddi bir viral enfeksiyondur.
MERS, koronavirüs ailesine ait MERS-CoV isimli virüsün yol açtığı bir hastalıktır. Bu virüs, daha önce SARS ve COVID-19 salgınlarına neden olan virüslerle aynı aileye aittir.
MERS’in en dikkat çekici özelliği yüksek ölüm oranıdır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre hastalığa yakalananların yaklaşık üçte biri hayatını kaybetmektedir. Bu oran, MERS’i modern dönemde ortaya çıkan en tehlikeli solunum yolu hastalıklarından biri yapmaktadır.
Hastalığın kaynağı olarak develer gösterilmektedir. Özellikle Arap Yarımadası’ndaki tek hörgüçlü develer, virüsün taşıyıcısıdır. İnsanlara bulaşma ise enfekte hayvanlarla temas veya insandan insana yakın temasla gerçekleşebilir.
MERS’in belirtileri genellikle ateş, öksürük, nefes darlığı ve kas ağrıları ile başlar. Bazı vakalarda ishal, mide bulantısı ve böbrek yetmezliği de görülebilir. Ağır vakalar hızla zatürre ve solunum yetmezliğine ilerleyebilir.
MERS’in en korkutucu yönlerinden biri, asemptomatik yani belirti göstermeden de bulaşabilmesidir. Bu da hastalığın kontrolünü zorlaştırır. Sağlık çalışanları ve hastaların yakınları en riskli gruplar arasında yer almaktadır.
Tanı koymak için laboratuvar testleri kullanılır. PCR testi ile virüsün genetik materyali tespit edilir. Ayrıca hastanın öyküsü, özellikle seyahat geçmişi ve deve teması, tanıda kritik rol oynar.
Tedavi için spesifik bir ilaç yoktur. Destek tedavisi uygulanır. Solunum desteği, sıvı tedavisi ve organ fonksiyonlarının korunması tedavinin temelini oluşturur. Deneysel antiviraller ve bağışıklık düzenleyici ilaçlar üzerinde araştırmalar yapılmıştır, ancak kesin bir tedavi yöntemi geliştirilememiştir.
Korunma ise hijyen kurallarına, hayvan teması riskine ve sağlık çalışanlarının kişisel koruyucu ekipman kullanımına bağlıdır. Eller sık sık yıkanmalı, deve ürünleri çiğ tüketilmemeli ve kalabalık ortamlarda maske kullanılmalıdır.
MERS salgınları özellikle Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Güney Kore gibi ülkelerde görülmüştür. 2015’te Güney Kore’deki salgın dünya çapında büyük yankı uyandırmıştır.
Sonuç olarak MERS, küresel sağlık için halen risk oluşturan, ölümcül ama önlenebilir bir hastalıktır. Erken teşhis, izolasyon ve sıkı korunma önlemleri ile kontrol altına alınabilir.
Ortadoğu Solunum Sendromu (MERS) Nedir?
Koronavirüs ailesinden MERS-CoV’un yol açtığı, yüksek ölüm oranına sahip viral bir solunum yolu hastalığıdır.
MERS’in Nedenleri ve Kaynağı
Tek hörgüçlü develer virüsün doğal rezervuarıdır.
İnsanlara doğrudan temas veya deve ürünlerinin tüketimiyle geçebilir.
İnsandan insana bulaş ise genellikle yakın temasla olur.
MERS’in Belirtileri
Ateş, öksürük, nefes darlığı
Kas ve eklem ağrıları
İshal ve mide bulantısı
Ağır vakalarda zatürre ve böbrek yetmezliği
Risk Faktörleri
Sağlık çalışanları
Kronik hastalığı olanlar
Yaşlı bireyler
Deveyle temas edenler
Tanı Yöntemleri
PCR testi ile virüs tespiti
Kan testleri ve görüntüleme yöntemleri
Hastanın seyahat ve temas öyküsü
Tedavi Yöntemleri
Spesifik bir ilaç yoktur
Destek tedavisi (solunum desteği, sıvı dengesi)
Deneysel antiviraller ve immün tedaviler
Yoğun bakım yönetimi
MERS’ten Korunma Yolları
Ellerin sık sık yıkanması
Maske kullanımı
Deve eti ve sütü çiğ tüketilmemeli
Sağlık kurumlarında izolasyon protokolleri
Bilimsel Araştırmalar ve İstatistikler
- Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 2012’den bu yana 27’den fazla ülkede 2600’den fazla MERS vakası rapor edilmiştir.
- Vaka ölüm oranı yaklaşık %34’tür.
- 2015’te Güney Kore salgınında 180’den fazla vaka ve 36 ölüm bildirilmiştir.