İsrail ateşkese uymuyor! İşi yokuşa sürüyor
Gazze’de ateşkes planının yürürlüğe girmesine karşın, Refah Sınır Kapısı üzerinden beklenen akış için kritik bir engel ortaya çıktı. İsrail’in, yarın açılması öngörülen kapıyı “kapalı tutma” kararı aldığı ve buna paralel olarak Gazze’ye girecek insani yardımları da sınırlandıracağı bildirildi. Kararın, esir cenazelerinin teslimindeki gecikmeye “yaptırım” niteliğinde bir yanıt olduğu öne sürülüyor.
Mısır’da yürütülen müzakereler sonucu imzalanan anlaşmaya göre Refah Kapısı’nın kademeli şekilde işlerliğe kavuşması bekleniyordu. Ancak İsrail tarafı, Hamas’ın elindeki tüm İsrailli esirlerin cenazelerinin tesliminde yaşanan gecikmeyi gerekçe göstererek sınır kapısının yarın da açılmayacağını bildirdi. Bu adım, ateşkesin sahadaki en önemli “insani koridorlarından” birine kilit vurulması anlamına geliyor.
GEREKÇE: “ESİR CENAZELERİNİN TESLİMİNDE GECİKME”
İsrail kaynakları, Hamas’ın elindeki ölü İsrailli esirlerin tamamının teslimine dair takvimin sarkmasını, kapının kapalı kalmasının başlıca nedeni olarak gösteriyor. Hamas ise sahadaki fiili durumu, enkaz ve güvenlik koşullarını gerekçe sunarak tüm cenazelerin yerinin aynı anda tespit edilemediğini savunuyor. Taraflar arasındaki bu ihtilaf, ateşkes rejiminin kırılganlığını bir kez daha gündeme taşıdı.
YARDIM AKIŞINA SINIR: “YAPTIRIM” BAŞLIĞI İLE YENİ DARBOĞAZ
Refah’ın kapalı kalmasına ek olarak, İsrail’in Gazze’ye yardım girişlerini de sınırlandıracağı belirtildi. Bu durum, zaten sınırlı kapasiteyle işleyen gıda, ilaç, yakıt ve tıbbi sarf akışının daha da yavaşlayacağı anlamına geliyor. Sahadaki yardım kuruluşları, soğuk zincir gerektiren malzemeler ve yoğun bakım ünitelerinin yakıt ihtiyacı için “acil öncelik” uyarısını yineliyor.
ESİR/CENAZE DOSYASI: KIZILHAÇ’A TESLİM VE ARAYI BULUCU KOMİTE
Hamas, esir takası kapsamında dört İsrailli esirin cenazesini Kızılhaç’a teslim ettiğini duyurmuştu. Ancak kalan cenazelerin konumlandırılması ve güvenli şekilde teslimi için sahadaki koşulların güçlüğü vurgulanıyor. Bu nedenle Türkiye, Katar, Mısır ve ABD temsilcilerinin yer aldığı bir komite kurulması kararlaştırıldı. Komitenin görevi, tespit–teslim zincirini hızlandırarak taraflar arasındaki güven bunalımını azaltmak.
ATEŞKESİN ÇERÇEVESİ: “SARI HAT”, ÇEKİLME VE SAAT 12.00 UYGULAMASI
ABD Başkanı Donald Trump 9 Ekim’de, Mısır’daki görüşmelerde Hamas ve İsrail’in ateşkes planının ilk aşamasını onayladığını açıklamış; 10 Ekim’de anlaşma devreye girmişti. Mutabakat, İsrail ordusunun “Sarı Hat” olarak tanımlanan hatta çekilmesini ve aynı gün 12.00 itibarıyla çatışmaların durmasını öngörüyordu. Refah Kapısı’nın kademeli açılışı ve yardım akışının artırılması da planın ana sütunlarındandı.
DİPLOMATİK YANSIMA: KIRILGAN DENGEDE YENİ BİR STRES TESTİ
Refah’ın kapalı kalması, ateşkes mimarisinin “insani ayak” üzerinde en zayıf halkaya dönüştüğünü gösteriyor. Aracılar açısından öncelik, esir/cenaze dosyasında somut ilerleme sağlayarak güven artırıcı adımlar zincirini yeniden başlatmak. Aksi durumda, yardım kısıtları hem siviller üzerindeki baskıyı artıracak hem de ateşkesin siyasi meşruiyetini zedeleme riski doğuracak.
SAHADAKİ ETKİ: BARINMA, SAĞLIK VE GIDA ZİNCİRİNDE DARALMA
Refah’tan geçecek tırlar, özellikle barınma malzemeleri, temel gıda ve sağlık lojistiği için kritik önemde. Kapının kapalı kalması, stokları eriyen tesislerin (hastaneler, fırınlar, su arıtma noktaları) sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Kış koşullarına yaklaşılırken yakıt ve jeneratör kullanımındaki belirsizlik, hem sağlık hizmetlerinde aksama hem de bulaşıcı hastalık risklerinde artış anlamına geliyor.
SONUÇ: ATEŞKESİN GELECEĞİ REFAH KAPISI ÜZERİNDE DÜĞÜMLENİYOR
Esir cenazelerinin teslimi etrafında tırmanan gerilim, Refah’ın açılış takvimi ve yardım akışını doğrudan etkiliyor. Aracı ülkelerin kurduğu komitenin hızla somut sonuç üretmesi, ateşkes rejiminin sahada “nefes alması” için hayati. Aksi halde, kapalı kapılar ve azalan yardım konvoyları, kırılgan dengeyi daha da zayıflatabilir. Şimdilik gözler, diplomatik hattın yeni temaslarında ve Refah’a ilişkin bir sonraki resmi açıklamada.