Ateşkes sonrası Trump'tan "ikinci aşama" mesajı

Trump’ın açıklamasında ilk vurgu, rehinelerin dönüşüne oldu. ABD Başkanı, 20 rehinenin iadesinin tamamlandığını ve “iyi durumda” olduklarını söyleyerek ateşkes paketinin en kritik insani başlığında kısmi ilerleme sağlandığını duyurdu. Bu gelişme, aileler ve arabulucu ülkeler açısından “ilk kilometre taşı” olarak görülüyor.

“İŞ BİTMEDİ”: CENAZELERİN İADESİ KONUSUNDA BELİRSİZLİK

Trump, “Ölenler, söz verildiği gibi henüz geri getirilmedi” sözleriyle dosyanın en hassas kalemlerinden birine dikkat çekti. Ateşkese eşlik eden mutabakatlarda hayatını kaybedenlerin cenazelerinin tespiti ve teslimi için izlenecek yol haritası, sahadaki güvenlik koşulları ve erişim sorunları nedeniyle en kırılgan başlıklardan biri olmayı sürdürüyor.

“İKİNCİ AŞAMA” NEYİ İFADE EDİYOR?

ABD Başkanı’nın “hemen şimdi başlıyor” dediği ikinci aşama, diplomatik çevrelerin okumasına göre;

Kalan rehineler/cenazeler için hızlandırılmış takvim,

İnsani yardım akışının artırılması ve tıkanan noktalarda prosedürel kolaylıklar,

Saha denetimi/izleme mekanizmalarının güçlendirilmesi ve ihlallerin anlık raporlanması,

Yerel ateşkes ihlallerine karşı arabulucu kanalların devreye girmesi gibi alt başlıkları kapsıyor.

Aşamalandırılmış süreç, ilerlemeyi somut göstergelerle ölçmeyi hedefliyor.

ATEŞKESİN İNŞASI: TAKVİM, GÜVEN ARTIRICI ÖNLEMLER VE ARA BULUCULAR

Ateşkesin kalıcı bir raya oturması için güven artırıcı önlemler kritik. Rehinelerin aileleriyle güvenli buluşması, sivil geçiş ve tıbbi tahliye koridorlarının sürekliliği, yakıt–gıda–ilaç akışının planlı ve şeffaf şekilde yürütülmesi; sahadaki tansiyonu indirecek adımların başında geliyor. Arabulucu ülkeler, tarafların yükümlülüklerini “doğrulanabilir takvim” üzerinden takip etmeye çalışıyor.

KIRILGAN DENKLEM: SAHADA UYGULAMA, MASADA İZLEME

Her ateşkes gibi bu mutabakat da sahadaki uygulama–masadaki izleme dengesine bağlı. Yerel ölçekte yaşanacak tekil ihlallerin zincirleme etki yaratmaması için hızlı temas noktaları ve ortak teyit protokolleri öne çıkıyor. Uzmanlar, rehineler konusunda sağlanacak her yeni teslimin ateşkese siyasi oksijen sağlayacağını, tersi durumda güven erozyonunun hızlanabileceğini belirtiyor.

İNSANİ GÜNDEM: HASTANELER, ENKAZ VE TEMEL HİZMETLER

Ateşkes sonrasında dahi hastanelerin enerji–ilaç–sarf ihtiyacı, enkaz kaldırma ve temiz su/kanalizasyon gibi başlıklar alarm vermeyi sürdürüyor. Yardım konvoylarının hızlanması ve güvenli dağıtım için askeri–sivil koordinasyonun netleşmesi bekleniyor. İkinci aşama kapsamında, geçiş noktalarının kapasite artırımı ve hassas kargolar (soğuk zincir ilaçlar, bebek maması, kan ürünleri) için öncelik sıralaması öne çıkabilir.

DİPLOMATİK MESAJIN SATIR ARASI: “YÜK KALKTI AMA DOSYA KAPANMADI”

Trump’ın “Büyük bir yük kaldırıldı ama iş bitmiş değil” cümlesi, dosyanın parça parça ilerleyeceği ve her adımın bir sonraki adımı koşullayacağı anlamına geliyor. Bu da ikinci aşamada, doğrulama–teslim–yardım üçgeninin birbirine kilitlendiği bir ritme işaret ediyor.

SONUÇ: GÖZLER İKİNCİ AŞAMANIN İLK SOMUT ADIMLARINDA

Rehinelerin kısmi dönüşü, ateşkes mimarisinde bir eşik atlatırken; cenazelerin iadesi, yardım akışının kalıcılaşması ve ihlallerin minimize edilmesi ikinci aşamanın başarısını belirleyecek. ABD’nin “hemen şimdi” vurgusu, takvimin sıkı tutulacağına işaret ediyor. Şimdi asıl test, sahadaki uygulamanın masadaki mutabakatla eşzamanlı ilerleyip ilerleyemeyeceği.