Şehirlerarası otobüslerde yeni dönem
İstanbul–Ankara arasında yıllardır süren tren–otobüs rekabeti, yeni bir hamleyle farklı bir aşamaya geçiyor. Şehirlerarası otobüs firmaları, Yüksek Hızlı Tren’in (YHT) hız ve konfor avantajına karşı “ekspres sefer” modelini devreye alıyor. Kasım ayından itibaren bazı firmalar, İstanbul–Ankara güzergâhında ara durakları kaldırıp daha kısa sürede varış hedefleyen yeni bir servis türü sunacak.
2014’te hizmete giren İstanbul–Ankara YHT hattı, iki şehir arası ulaşımda oyunun kurallarını değiştirdi. Tren seferlerinin süre ve konforda sağladığı üstünlük, karayolu taşımacılığının yolcu sayılarında hissedilir düşüşe neden oldu. Otobüs şirketleri, özellikle zaman duyarlı yolcuyu geri kazanmak için yeni çözümler ararken, çözümün adı “daha az durak, daha hızlı rota” oldu.
İSTANBUL–İZMİR’DEN GELEN İLHAM: BAŞARILI PİLOT “EKSPRES”
Geçtiğimiz yıl bazı firmalar, İstanbul–İzmir hattında ara durakları azaltarak ekspres modelini test etmişti. Yolculuk süresini belirgin şekilde kısaltan bu yöntem, olumlu yolcu geri bildirimi aldı. Edinilen deneyim, benzer uygulamanın diğer yoğun koridorlara da taşınmasının önünü açtı.
ROTADAN ÇIKACAK DURAKLAR: “KOCAELİ, SAKARYA, DÜZCE, BOLU, BEYPAZARI…”
Kasım itibarıyla İstanbul–Ankara hattında denenecek ekspres düzende, Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu ve Beypazarı gibi ara duraklar ekspres otobüsler için programdan çıkarılacak. Bu sayede** trafiğe, gişelere ve terminal içi beklemelere** harcanan zaman azaltılacak; otobüsler iki büyük merkez arasında daha rekabetçi bir seyahat süresi yakalayacak.
ÇİFT HATLAR, ÇİFT SEÇENEK: “NORMAL” VE “EKSPRES” AYRI PLANLAMA
Yeni dönemde şirketler hatlarını ikiye ayıracak: “Normal” seferler bildik düzeni sürdürecek; “ekspres” seferler ise yalnızca başlangıç ve varış noktalarına odaklanacak. Planlamaya göre ekspres koltukların toplam kontenjan içindeki payı yaklaşık %50 olacak. Böylece zamanı kıymetli yolcu eksprese, ara durak ihtiyacı olan yolcu ise normale yönlendirilecek.
İLK AŞAMA KISITLI: TALEBE GÖRE YAYGINLAŞMA İHTİMALİ
Uygulama başlangıçta yalnızca bazı firmalar tarafından devreye alınacak. Talep yüksek olursa, sefer frekansı ve katılan şirket sayısı kademeli artırılacak. Şirketler, bu adımla YHT’ye karşı “dakika farkını kapatma” niyetinde; fiyatlandırma tarafında ise erken rezervasyon ve dinamik fiyat kombinasyonlarıyla rekabetin kızışması bekleniyor.
BEKLENEN KAZANÇ: SÜRE KISALMASI, PLANLAMA KOLAYLIĞI, DAHA AZ STRES
Ekspres modelin yolcuya vaat ettiği başlıca kazanımlar:
Daha kısa seyahat süresi: Ara terminal giriş–çıkışları ve yol kenarı duruşlar azalacak.
Daha öngörülebilir varış: Gecikme riskini artıran ara operasyonlar minimize edilecek.
Daha sakin seyahat: Sürekli biniş–iniş sirkülasyonunun azalması, kabin içi düzeni iyileştirecek.
OLASI SORULAR: ARA DURAK YOLCUSU NE YAPACAK?
Ekspresleşen hat, ara il/ilçe yolcusu için “aktarma” gerektirebilir. Şirketler, bu ihtiyacı besleyici servisler, yakın terminal aktarmaları ve bütünleşik bilet senaryolarıyla çözmeyi planlıyor. “Normal” hatların sürmesi sayesinde ara durak talebi tamamen dışlanmayacak; aksine talep esnekliği korunacak.
REKABET DENGESİ: KARAYOLU YENİDEN MASAYA DÖNÜYOR
YHT, hız ve konfor standardını belirlemiş durumda; ancak otobüsün esneklik avantajı, ekspres modelle yeniden ön plana çıkabilir. Gece seyahati, son dakika koltuk erişimi ve bagaj kapasitesi gibi alanlarda otobüsün doğal üstünlükleri var. Ekspres adımı, bu üstünlükleri zaman rekabeti ile tamamlamayı hedefliyor.
SONUÇ: “EKSPRES” HAMLE, KORİDOR REKABETİNİ SICAK TUTACAK
Kasımda devreye girecek İstanbul–Ankara ekspres otobüs uygulaması, şehirlerarası ulaşım pazarında yeni bir denge arayışı. Yolcunun cebindeki kronometreye hitap eden bu model, talep görürse hızla yaygınlaşabilir. Tren–otobüs rekabetinde top şimdi zaman–fiyat–konfor üçgeninde: Kim bu üçlüyü en iyi dengeleyebilirse, hattın yeni kazananı o olacak.