Son yıllarda market raflarında “glutensiz” etiketli ürünler giderek çoğaldı, ünlüler glutensiz beslendiğini açıkladı, restoranlar menülerine glutensiz seçenekler ekledi. Peki bu gerçekten sağlıklı bir yaşamın anahtarı mı, yoksa sadece geçici bir beslenme trendi mi?
***
GLUTEN NEDİR?
Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunan bir protein grubudur. Özellikle ekmek, makarna, kek gibi hamur işlerine esneklik ve hacim kazandırır. Binlerce yıldır tüketilen bu protein, sağlıklı bireyler için zararlı değildir.
***
KİMLER İÇİN ZARARLI?
Gluten bazı bireylerde sağlık sorunlarına yol açabilir:
- Çölyak hastalığı olanlarda gluten, bağışıklık sistemi tarafından saldırıya uğrar ve ince bağırsağa zarar verir.
- Buğday alerjisi olanlarda gluten içeren besinler ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
- Gluten duyarlılığı olan bireylerde ise gluten tüketimi, şişkinlik, baş ağrısı, halsizlik gibi belirtilere yol açabilir.
Bu gruplar için glutensiz diyet tıbbi bir zorunluluktur. Ancak bu rahatsızlıklar tanı ile netleştirilmelidir. Sağlıklı bireylerin gluteni kesmesine gerek yoktur.
***
GLUTENSİZ ÜRÜNLER GERÇEKTEN SAĞLIKLI MI?
Toplumda yaygın bir yanlış kanı, "glutensiz" etiketli ürünlerin otomatik olarak sağlıklı olduğu yönünde. Oysa birçok glutensiz ürün, rafine nişasta, doymuş yağ ve şeker açısından zengin olabilir. Ayrıca lif, B vitaminleri ve demir gibi bazı önemli besin öğeleri açısından fakir olabilir.
***
Glutensiz ürünler:
- Kalorisiz değildir
- Zayıflatmaz
- Her zaman besleyici değildir
***
PEKİ NEDEN BAZI KİŞİLER GLUTENSİZ DİYETLE ZAYIFLIYOR?
Glutensiz diyete geçen bireyler genellikle aşağıdaki alışkanlıkları da değiştirir:
İşlenmiş gıdalardan uzaklaşırlar
Yemeklerini evde hazırlamaya başlarlar
Etiket okumaya ve ne yediklerine dikkat etmeye başlarlar
Bu değişimler, kalori alımını azaltabilir ve farkında olmadan kilo kaybına yol açabilir. Yani zayıflatan şey glutenin yokluğu değil, yeme alışkanlıklarındaki genel değişimdir.
***
GLUTENSİZ ÜRÜNLERLE KİLO ALMAK MÜMKÜN MÜ?
Özellikle işlenmiş glutensiz ürünleri sık tüketen bireylerde kilo alımı gözlenebilir. Glisemik indeksi yüksek glutensiz unlar (pirinç unu, patates nişastası vb.) kan şekerini hızla yükseltebilir ve daha çabuk acıkmaya neden olabilir.
***
GLUTENSİZ DİYETTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER
“Glutensiz” ifadesi, besleyici olduğu anlamına gelmez. Etiket yerine içerik okunmalıdır.
Glutensiz işlenmiş ürünler, yüksek kalori ve düşük besin değeri taşıyabilir.
Kilo vermek istiyorsanız, glutensiz diyete değil; dengeli, sürdürülebilir ve kişiye özel bir beslenme planına yönelmelisiniz.
Çölyak ya da gluten hassasiyeti tanınız yoksa, glutensiz diyete geçmeden önce bir uzmana danışın.
***
GLUTENİ DEĞİL, ALIŞKANLIKLARI KESMELİYİZ
Glutensiz beslenme, ancak tıbbi gerekliliği olan bireyler için sağlıklı bir tercihtir. Diğer bireyler için gluteni tamamen kesmek bilimsel olarak önerilmez. Kilo vermek istiyorsanız, çözüm glutensiz ürünlerde değil; dengeli, yeterli ve sürdürülebilir bir beslenme planı ve hareketli bir yaşam tarzındadır.
***
UNUTMAYIN!
Etiketi değil, içeriği okuyun.
“Glutensiz” demek sağlıklı demek değildir.