Multiple Skleroz hastalığı nedir?

Multipl skleroz (MS), merkezi sinir sistemi (beyin ve omurilik) üzerindeki miyelin adı verilen koruyucu tabakanın iltihaplanması ve zarar görmesi sonucu ortaya çıkan bir nörolojik hastalıktır. Miyelin, sinir iletimini hızlandıran ve sinir liflerini koruyan bir madde olduğundan, miyelinin hasar görmesi sinir iletimini olumsuz etkiler.

MS genellikle genç yetişkinlik döneminde (20-40 yaş arası) ortaya çıkar. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, otoimmün bir reaksiyon sonucu vücut kendi miyelin tabakasını yanlışlıkla saldırır. Bu durum iltihaplanmaya, miyelin kaybına ve sinir liflerinin hasar görmesine neden olabilir.

Multiple Skleroz neden meydana gelir?

Multipl sklerozun (MS) kesin nedeni tam olarak anlaşılamamıştır, ancak genetik yatkınlık, çevresel faktörler ve bağışıklık sistemi sorunlarının bir kombinasyonunun hastalığın gelişimine katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. MS'nin ana nedeni bilinmemekle birlikte, araştırmalar şu faktörlerin rol oynadığını göstermektedir:

1. Genetik Yatkınlık: Aile geçmişi, MS riskini artırabilir. Aile üyelerinde MS öyküsü olan kişilerde hastalığın gelişme olasılığı daha yüksektir.
2. Bağışıklık Sistemi Sorunları: MS'nin otoimmün bir hastalık olduğu düşünülmektedir. Bağışıklık sistemi normalde vücuda zararlı mikroplarla mücadele ederken, MS hastalarında yanlışlıkla kendi sinir hücrelerine saldırabilir. Bu saldırılar sinir hücrelerinin miyelin tabakasını tahrip eder.
3. Enfeksiyonlar: MS gelişimi ile bazı enfeksiyonlar arasında ilişki olabileceği düşünülmektedir. Özellikle Epstein-Barr virüsü gibi bazı virüsler MS riskini artırabilir.
4. D Vitamin Eksikliği: D vitamini eksikliği MS riskini artırabileceği düşünülmektedir. Güneş ışığına maruz kalma, vücudun D vitamini üretmesi için önemlidir.
5. Sigara İçmek: Sigara içenlerde MS riskinin arttığı gözlemlenmiştir.
6. Çevresel Faktörler: MS insidansının coğrafi olarak farklılık gösterdiği görülmüştür. Soğuk iklim bölgelerinde yaşamak, MS riskini artırabilir.

Multiple Skleroz belirtileri neler? 

Multipl sklerozun (MS) belirtileri, hastalığın tipine, şiddetine ve hangi sinir bölgelerinin etkilendiğine bağlı olarak değişebilir. Bazı yaygın belirtiler şunlar olabilir:

1. Görsel Sorunlar: Bulanık görme, görme kaybı, renklerin soluk görünmesi, göz ağrısı veya hareketli noktalar gibi görsel sorunlar yaşanabilir.
2. Hareket Problemleri: İstemsiz kas hareketleri, kas zayıflığı, denge kaybı, koordinasyon eksikliği ve yürüme güçlükleri meydana gelebilir.
3. Hissizlik ve Karıncalanma: Vücudun farklı bölgelerinde uyuşma, karıncalanma veya his kaybı yaşanabilir.
4. Halsizlik ve Yorgunluk: Aşırı ve sürekli halsizlik, yorgunluk hissi sık görülen belirtiler arasındadır.
5. Kas Spazmları ve Ağrı: Kas spazmları, kramp veya ağrı hissi oluşabilir. Özellikle bacaklarda yaygın olarak görülebilir.
6. Konuşma Sorunları: Konuşma güçlüğü, anlaşılmaz veya bozuk konuşma şekli meydana gelebilir.
7. Bilişsel Sorunlar: Odaklanma, bellek, düşünme ve problem çözme yeteneklerinde sorunlar yaşanabilir.
8. Üriner Sorunlar: İdrar kaçırma, idrar yapma sıklığında artış veya idrar yapma güçlüğü gibi üriner sorunlar görülebilir.
9. Cinsel Sorunlar: Cinsel istekte azalma, orgazm sorunları veya cinsel fonksiyonlarda zorluk yaşanabilir.
10. Depresyon ve Anksiyete: MS hastalarında depresyon ve anksiyete riski artabilir.

Multiple Skleroz tedavi yöntemleri neler?

Multipl sklerozun (MS) tedavisi, hastalığın tipine, şiddetine, semptomlara ve hastanın genel sağlık durumuna göre farklılık gösterebilir. MS tedavisinin amaçları arasında semptomları hafifletmek, atakları kontrol altına almak, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve yaşam kalitesini artırmak yer alır. İşte MS tedavisinde kullanılan bazı yöntemler:

1. İlaç Tedavisi:
   • Atakları Durdurucu İlaçlar (İmmünmodülatörler): Bu ilaçlar, bağışıklık sisteminin aşırı tepkisini düzenleyerek atakların sıklığını ve şiddetini azaltmaya yardımcı olabilir.
   • Semptom Yönetimi İlaçları: Örneğin, kas spazmları, ağrı, idrar sorunları gibi semptomları hafifletmeye yardımcı olabilirler.
   • Hastalığın İlerlemesini Yavaşlatıcı İlaçlar: Bu ilaçlar, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmayı amaçlar. Özellikle relapsing-remitting MS (RRMS) için kullanılırlar.
2. Fiziksel ve Mesleki Terapi: Fizik tedavi, egzersiz programları ve mesleki terapi, kas gücünü artırabilir, dengeyi iyileştirebilir ve günlük yaşam aktivitelerini kolaylaştırabilir.
3. Bilişsel Terapi: Bellek, konsantrasyon ve düşünme yeteneklerini geliştirmeye yönelik terapi programları olabilir.
4. Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz, stresten kaçınma ve yeterli uyku gibi yaşam tarzı faktörleri, genel sağlık durumunu ve MS semptomlarını olumlu yönde etkileyebilir.
5. İleri Tedavi Yöntemleri:
   • Plazmaferez: Bağışıklık sistemini düzenlemek amacıyla kanın temizlenmesi işlemidir.
   • Kök Hücre Nakli: MS'li hastalar için ileri aşamada düşünülen bir tedavi yöntemidir. Hastanın kemik iliğinden alınan kök hücreler, laboratuvar ortamında temizlenir ve sonra hastaya geri verilir.
6. Destek ve Danışmanlık: MS hastalarına ve ailelerine destek sağlamak amacıyla destek grupları, psikologlar veya danışmanlar ile çalışmak önemlidir. Hastalığın psikolojik etkileri yönetilmelidir.