Afganistan-Pakistan sınırında savaş alarmı!
Afganistan ile Pakistan arasında haftalardır tırmanan gerilim, sınır hattında gece yarısı yeniden silahlı çatışmaya dönüştü. Kabil yönetimi, Pakistan’ın açtığı ateşe “misliyle karşılık verildiğini” duyurdu; iki taraftan da topçu ve makineli tüfek seslerinin kesilmediği bildirildi. İslamabad cephesi ise ilk atışı Afgan güçlerinin yaptığını savunarak “sebepsiz ateş” suçlamasında bulundu.
Yerel kaynaklara göre gerilim, Salı gecesi geç saatlerde sınırın Afganistan tarafında, Host vilayeti çevresinde tırmandı. Host Valiliği sözcüsü Mustaghfer Gurbaz, Pakistan’ın sınır birliklerine ateş açtığını, Afgan güçlerinin de karşı saldırı başlattığını belirtti. Gurbaz, sabaha kadar aralıklarla devam eden çatışmalarda ağır silahların kullanıldığını, bazı noktalarda takviye birliklerin hatta sürüldüğünü kaydetti.
PAKİSTAN’DAN KARŞI TEZ: “SEBEPSİZ ATEŞ AÇILDI, TOP ATILDI”
Pakistan tarafında resmî bir basın toplantısı yapılmasa da güvenlik kaynakları, çatışmanın Kurram kabile bölgesindeki Şorko hattında patlak verdiğini aktardı. İsmi açıklanmayan bir yetkili, Afgan güvenlik unsurlarının herhangi bir provokasyon olmaksızın Pakistan mevzilerine ateş açtığını ve top atışlarında bulunduğunu öne sürdü. İslamabad, sınırda “gerekli karşılıkların anında verildiğini” vurguluyor.
KANLI GEÇMİŞ HAFTA: ONLARCA ASKERİN ÖLDÜĞÜ ÇATIŞMA “EN AĞIRLARDAN BİRİ”YDİ
Taraflar arasındaki bu son gerilim, geçtiğimiz cumartesi günü yaşanan ve onlarca askerin hayatını kaybettiği çatışmaların hemen ardından geldi. Gözlemcilere göre bu olay, Taliban’ın 2021’de Kabil’de iktidara dönüşünden bu yana yaşanan en kanlı sınır çatışmalarından biri olarak kayda geçti. Kabil yönetimi, söz konusu çatışmaların Suudi Arabistan ve Katar’ın arabuluculuğuyla geç saatlerde durduğunu açıklamıştı; ancak kalıcı sükûnet sağlanamadı.
ARABULUCULUK VE ZAYIF ATEŞKES: KIRILGAN DENGE YİNE BOZULDU
Cumartesi gecesi ilan edilen kırılgan ateşkes, yerel komutanlıklar düzeyindeki karşılıklı güvensizlik ve nabız yoklamaları nedeniyle uzun sürmedi. Arabulucular, sınır ihlallerinin doğrulanması, ateşkes ihlallerinin raporlanması ve kriz hattı oluşturulması gibi teknik önlemleri masaya koyarken; sahadaki komuta zincirindeki kopukluklar, anlaşmaların “kağıt üzerinde” kalmasına yol açıyor.
SINIR HATTININ ANATOMİSİ: GEÇİŞ GÜZERGÂHLARI, KAÇAKÇILIK VE AŞİRET DENGELERİ
Afganistan–Pakistan sınırında (Durand Hattı) geçiş yolları, kaçakçılık güzergâhları ve aşiret bağları iç içe geçmiş durumda. Host–Kurram hattı, hem taktik geçitler hem de yerel ticaret açısından kritik. Sınırın her iki yakasında da nüfuz alanları olan aşiret yapıları, düzenli birliklerin hareketini etkiliyor; sahadaki küçük bir kıvılcım, hızla bölgesel bir gerilime dönüşebiliyor.
SİVİL ETKİ: GÖÇ HAREKETİ VE İNSANİ ERİŞİM RİSKİ
Çatışmaların yeniden başlaması, sınır köylerinde kısa süreli tahliyeler, pazarların kapanması ve okulların güvenlik gerekçesiyle tatil edilmesi gibi sonuçlar doğurdu. Sağlık ekiplerinin ateş hattına erişiminde zorluklar yaşanırken, yerel yönetimler temel gıda ve yakıt tedarikinde aksama uyarısı yapıyor. Uzmanlar, çatışmaların uzaması durumunda mevsim koşulları nedeniyle insani yardım koridorlarının daha da kırılganlaşacağı görüşünde.
ASKERÎ BOYUT: TOPÇU VE AĞIR SİLAH KULLANIMI TIRMANMA RİSKİNİ ARTIRIYOR
Son gecede tarafların topçu bataryalarını devreye sokması, taktik çatışma alanının genişlemesi riskini artırıyor. Askerî analistler, karşı batarya atışlarının yanlış hedefleme ihtimali nedeniyle sivil bölgelerin de tehlike altına girebileceğini, bu yüzden ateşkes teyit mekanizmalarının bir an önce işler hâle getirilmesi gerektiğini vurguluyor.
OLASI SENARYOLAR: “KONTROLLÜ GERİLİM” Mİ, “YENİ KAPSAMLI ÇATIŞMA” MI?
Kısa vadede iki senaryo öne çıkıyor:
Kontrollü gerilim: Arabulucu ülkelerin devreye girip ateşi düşürmesi, yerel komutanlıkların karşılıklı çekilmesi ve olayların sınırlı tutulması.
Tırmanma: Sınır ihlallerinin artması, hava unsurlarının devreye girmesi ve çatışmanın çok mevkili bir hatta yayılması. Bu durumda sivil kayıplar ve göç riski katlanabilir.