“SİZİN İÇİN SEÇTİKLERİMİZ" YALANI
Günlük Deney:
- Adım 1: Telefonunuzda iki farklı hesap açın (biri siyasi görüşünüzle uyumlu, diğer zıt)
- Adım 2: Aynı haber sitesini ziyaret edin,
- Sonuç olarak, 5 dakikada farklı "gündemler" oluştuğunu göreceksiniz!
ÇOCUKLARA NASIL ANLATILIR?
Bu durumu şöyle ifade edebiliriz:
“Dondurmacı sana hep vanilyalı verirse, çikolatalıyı asla keşfedemezsin. Algoritmalar da seni hep aynı 'dondurma'ya mahkum ediyor!"
FİLTRE BALONUNA KARŞI 3 SİLAH
Takip Listesi Detoksu
- Haftada 1 zıt görüşlü 2 kişiyi takip et.
- Örneğin sol görüşlüysen sağ kanal, vegansan et sever hesabı takip et.
Tarayıcı İsyanı
- Chrome/Firefox eklentisi: "Echo Chamber Escape" (Size farklı görüşleri gösterir)
Arama Motoru Hackleme
- Google'da: "site:edu [konu]" yaz (Sadece akademik kaynaklar gösterir)
- DuckDuckGo kullan (Kişiselleştirilmemiş sonuçlar için)
ALGORİTMALARLA OYUN OYNAMA REHBERİ
Oyun 1: "Ben Robot Değilim"
- Instagram'da bir gönderiye tıklayıp 10 saniye izlemeden kaydırın
- 3 posta sonra aynı gönderi tekrar karşınıza çıkacak!
Oyun 2: "Arama Tarihi" Tuzağı
- Bir konuyu 2 gün üst üste araştırın (Örn: "iklim değişikliği")
- Üçüncü gün YouTube ana sayfanızın nasıl değiştiğine bakın.
4. KİŞİSELLEŞTİRME NASIL ÇALIŞIR? (TEKNOLOJİ DETAYI)
Veri Toplama Araçları:
- Like/Retweet: Ne kadar sürede tepki verdiğiniz
- Kaydırma Hızı: Hangi içerikte duraksadığınız
- Cihaz Bilgisi: Akşam 23:00'ten sonra daha duygusal içerik gösterilir!
Ürkütücü Gerçek:
Facebook, mesajlarınızdaki yazım hatalarınızdan ruh halinizi analiz edebilir
5. DİJİTAL DİYET PLANI
1. Hafta:
- Tüm platformlarda "ilgi alanı" ayarlarını sıfırla
2. Hafta: - Haberleri sadece 1 ana akım + 1 alternatif siteden oku
3. Hafta: - Yeni bir sosyal medya hesabı aç ve hiçbir şey beğenmeden 7 gün geçir
Algoritmalar bize aynamız değil, büyüteç tutuyor. Sürekli aynı noktaya odaklanırsak, gerçek dünyanın kocaman olduğunu unuturuz. Bazen zoom out yapın!