Gerçek mi, sahte mi? Siyasetin dijital karanlık çağı!
2024’te Hindistan’da bir siyasetçinin mitingde canlı yayında konuştuğu görüldü. Ancak gerçek kişi o esnada otel odasında uyuyordu. Deepfake teknolojisi artık sadece sahte videolar değil, gerçek zamanlı sahte canlı yayınlar da üretebiliyor.
Peki, dünya ve özellikle seçim sistemleri bu yeni dijital tehdide ne kadar hazır?
*
YAPAY ZEKÂNIN PHOTOSHOP’U DEĞİL, POTANSİYEL BİR PROPAGANDA SİLAHI
Deepfake, yapay zekâ destekli ses ve görüntü manipülasyonudur. Ancak bu teknoloji artık eğlence sınırını aşıp siyasete sirayet ediyor. Peki nasıl:
- Ses Klonlama: Yapay zeka tabanlı ses üretim sistemleri (örneğin ElevenLabs), kısa ses örneklerinden tanınmış isimlerin sesini taklit edebiliyor.
- Yüz Değiştirme: 2022'de Ukrayna'da, Devlet Başkanı Zelenskyy'nin "teslim olun" çağrısı yaptığı sahte bir video dolaşıma sokuldu. Video paniğe neden oldu.
- Gerçek Zamanlı Deepfake: Gelişmiş sistemler, bir kişiyi gerçek zamanlı olarak dijital ortamda taklit edebiliyor. Yani ekran karşısında gördüğünüz kişinin gerçek olup olmadığını anlamak her zamankinden daha zor.
Çarpıcı Örnek:
Amerika’da 2023 yılında bir yerel politikacının görüşlerini çarpıtan sahte bir video sosyal medyada hızla yayıldı. Video kaldırıldığında milyonlarca kullanıcı tarafından izlenmişti.
*
SİYASETTE DEEPFAKE KIYAMETİ
“Seçmen beynini hacklemek” de diyebiliriz.
Deepfake artık yalnızca bir teknoloji değil, aynı zamanda siyasi bir silah haline geldi:
- Seçim Öncesi Provokasyonlar: Adayın uygunsuz davranışlar sergilediğini gösteren videolar hazırlanabilir.
- Manipüle Edilmiş Açıklamalar: Ünlü birinin sahte sesiyle açıklama yapılmış gibi gösterilmesi.
- Sahte Görüntülerle Kışkırtma: Göstericilere ateş açan sahte polis görüntüleriyle halk galeyana getirilebilir.
Trump-Musk Senaryosu:
Bazı uzmanlar, seçim kampanyalarında kişiselleştirilmiş deepfake içeriklerin hedefli seçmenlere gönderilmesinin ihtimal dahilinde olduğunu söylüyor. Henüz doğrulanmış bir örnek yok, ancak bu risk ciddi şekilde tartışılıyor.
HANGİ ÜLKELER DEEPFAKE SAVAŞI VERİYOR?
| Ülke | Önlem | Skandal Örneği |
| ABD | "Deepfake Yasası(2023) | Biden’ın sesiyle seçmenleri arayan sahte robot çağrılar |
| Çin | Yüz tanıma + sosyal kredi | "Sahte haber paylaşana -50 puan" sistemine entegre |
| Hindistan | Seçimlerde deepfake yasağı | Modi’ye aitmiş gibi görünen yapay videolar |
| Türkiye | BTK’nın “derin sahtecilik” genelgesi | Henüz belirgin bir vaka basına yansımadı |
KORKUTAN TAHMİN:
Gartner’ın 2018’deki öngörüsüne göre, 2025’e kadar internetteki içeriklerin %30'u deepfake olabilir. Yeni raporlarda bu oran güncellenmeye açık.
*
DEEPFAKE'İ NASIL ANLARIZ?
1. Göz Kırpma Tuhaflığı: Deepfake’lerde göz kırpma sıklığı veya doğallığı genelde anormaldir.
2. Ses Senkronu: Dudak hareketleriyle ses arasında uyumsuzluk fark edilebilir.
3. Işık & Gölge Uyumsuzluğu: Yüzdeki ışık kaynağı ile arka planın ışık yönü örtüşmeyebilir.
4. Saç & Kenar Detayları: Saçlar yapay ve flu olabilir, kulaklar deforme görülebilir.
5. Kaynak Sorgulama: Video resmî kaynaklarda yer alıyor mu? (Örn: WhiteHouse.gov)
*
MUSK’IN X’İ NE YAPIYOR?
Twitter/X, “Community Notes” gibi araçlarla deepfake içeriklere etiket koymaya çalışıyor. Ancak birçok analiz, bu sistemin büyük kısmını kaçırdığını gösteriyor. Oranlar değişmekle birlikte bazı tahminler, içeriklerin %80'inden fazlasının filtreden kaçtığını öne sürüyor.
*
DEEPFAKE SİYASETİNİN GELECEĞİ
Demokrasi, görsel manipülasyonla sarsılabilir/daha kötüye gidebilir.
Yasal Zorunluluklar: ABD ve Avrupa Birliği, “Bu içerik yapay zeka tarafından üretilmiştir” uyarısının zorunlu olmasını gündeme aldı.
Blockchain Temelli Güvenlik: Videolara dijital imza eklenmesi, orijinallik kontrolünü mümkün kılabilir.
Toplumsal Direnç: Eğitim sisteminde “eleştirel medya okuryazarlığı” artık bir lüks değil, zorunluluk.
DİJİTAL ÇAĞIN EN TEHLİKELİ GERÇEĞİ:
Artık gördüğümüz her şeye güvenemiyoruz. Gerçek ile sahte arasındaki sınır silikleşiyor.
Peki biz neye inanacağız?
DEEPFAKE, ATOM BOMBASINDAN SESSİZ; AMA ETKİSİ GİZLİ
Donald Trump’a ait gibi gösterilen sahte bir video 24 saatte 10 milyon kişiye ulaşırsa, bu bir ülkenin seçim sonucunu etkileyebilir.
Eğer yalnızca Elon Musk’ın X’i değil, sosyal medya devleri ve biz kullanıcılar da bu içerikleri ayıklayamazsak, dijital kaos kaçınılmaz olacak.