Sosyal medya, yalnızca zaman öldürdüğümüz bir dijital dünya değil. Artık tüketici davranışlarımızın da, alışveriş alışkanlıklarımızın da ana belirleyicisi. Eskiden markalar tüketicilere ulaşmaya çalışırdı; şimdi tüketiciler, markaları ekran başında izliyor, filtreliyor, yorumluyor ve “sepete ekliyor.”
Dijital çağın bu yeni düzeninde, özellikle Z kuşağı için keşfetmek, karar vermek ve satın almak arasında neredeyse hiçbir boşluk kalmadı. “TikTok’ta gördüm, hemen aldım” cümlesi bir şaka değil; her gün milyonlarca kez yaşanan bir gerçek. Hatta TikTok'ta bir etiket var: #TikTokMadeMeBuyIt. Bu etiket sayesinde viral olan Revolution Skincare markası, bir gecede 1 milyon dolar ciro yaptı. Evet, sadece bir gece!
MİKRO ETKİLEYİCİLER: MAHALLEMİZİN FENOMENLERİ
Artık devasa ünlüler değil, mahallemizin genç içerik üreticileri daha etkili. “Mahallemizin Getircisi” kampanyasıyla Getir, mikro etkileyicilerle yürüttüğü yerel tanıtımlarda büyük başarı elde etti. Çünkü insanlar, filtrelenmiş reklamlardan çok, samimi ve tanıdık yüzlerden gelen önerilere güveniyor. HubSpot’un 2024 raporu da bunu doğruluyor: Mikro etkileyiciler, mega etkileyicilere göre %58 daha yüksek etkileşim alıyor. Trendyol’un TikTok canlı yayınlarıyla sadece 2023 yılında 10 kat büyümesi tesadüf değil.
SOSYAL TİCARET: ALIŞVERİŞİN YENİ ADRESİ STORY'LER
Sosyal medya artık sadece “beğeni” için değil, “alışveriş” için de kullanılıyor. Instagram'daki story’lerde ürün etiketleri, TikTok’ta canlı yayın satışları, kullanıcıyı uygulamadan çıkarmadan alışverişe yönlendiriyor. Bu anlık etkileşimlerin temelinde, hız ve kolaylık kadar duygu tetikleme de var. Düşünsene, sevdiğin bir influencer tam senin ihtiyacın olan ürünü deniyor, övüyor ve “şu linkten hemen alabilirsiniz” diyor. Beynin “şimdi al!” komutunu vermesi kaç saniye sürer?
TİKTOK ETKİSİ: KISA VİDEO, BÜYÜK KARAR
TikTok’un alışkanlıkları değiştirmesi sadece formatla sınırlı değil. Tüketici davranışlarını da dönüştürdü. Uzun reklamları kimse izlemiyor artık; herkes hızlı, enerjik, eğlenceli içerik peşinde. YouTube Shorts ve Instagram Reels da bu modelin devamı. TikTok’un 2023 istatistiklerine göre, kullanıcıların %49’u bir ürünü ilk kez TikTok’ta gördükten sonra satın alıyor. Yani keşfet butonu, artık bir alışveriş tetiği.
KULLANICI YORUMLARI VE UGC: DENEYENLER ANLATIYOR
“Başkası denemişse ben de denerim” mantığı, günümüz tüketicisinin özeti. Lush Cosmetics, influencer pazarlamasını bırakıp sadece gerçek kullanıcı yorumlarına odaklandı ve altı ayda satışlarını %30 artırdı. Nielsen araştırması da bunu destekliyor: İnsanların %92’si kullanıcı yorumlarına, sadece %33’ü ise klasik reklamlara güveniyor. Bu veriler, marka güveninin artık sokaktaki kullanıcıya emanet olduğunu gösteriyor.
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK VE GÜVEN KRİZİ
Z kuşağının tüketim alışkanlıkları yalnızca “trend” değil, “değer” odaklı. Çevreye duyarlı, topluma katkı sağlayan markalar tercih ediliyor. Ancak burada da bir ironi var: Greenwashing (yeşil aklama) yapan markalar bir bir ifşa ediliyor. Örneğin H&M, sürdürülebilir koleksiyon vaatleriyle büyük tepki çekti ve Norveç’te dava edildi. IBM 2024 verileri, tüketicilerin %57’sinin markaların bu iddialarına şüpheyle baktığını söylüyor. Şeffaflık, yeni dönemin altın kuralı.
YAPAY ZEKA DÖNEMİ: KİŞİSELLEŞTİRME HER YERDE
McKinsey’in son raporu, yapay zekayla kişiselleştirilen reklamların tüketici deneyimini %40 artırdığını söylüyor. Sephora, ChatGPT ile sanal makyaj danışmanı oluşturdu ve online satışlarını %25 yükseltti. Artık her reklam, senin geçmiş aramalarına, alışverişlerine, hatta ruh haline göre şekilleniyor. Sosyal zeka, insan zekasını yakaladı mı?
TÜRK TÜKETİCİLER NE DİYOR?
We Are Social 2024 Türkiye Raporu’na göre, Türkiye’de internet kullanıcılarının %68’i sosyal medyada ürün araştırması yapıyor. Bu oran, hem Avrupa ortalamasının hem de küresel ortalamanın üzerinde. Yani Türk tüketicisi, sosyal medya platformlarını yalnızca takip etmek için değil, karar vermek için de aktif biçimde kullanıyor.
GERÇEKTEN SEN Mİ SEÇTİN?
Sosyal medya sizi yönlendirmiyor mu? Bugün gördüğünüz her üç reklamdan biri, sizin ilgi alanlarınıza özel olarak hazırlandı.
Peki ya siz:
Bugün sosyal medyada gördüğünüz son ürünü, gerçekten siz mi seçtiniz?
Yoksa seçtiğinizi mi sandınız?