Bir zamanlar televizyonlarımızda yerel hikâyelerin, kültürümüze özgü karakterlerin ve bize has mizahın hâkim olduğu diziler vardı.
Ancak Netflix, HBO ve Disney+ gibi küresel platformların yaygınlaşmasıyla birlikte ekranlarımızda artık dünyanın dört bir yanından gelen içerikler yer alıyor.
Peki bu durum, yerel kültürleri silikleştiriyor mu yoksa sadece yeni bir kültürel harmanın kapılarını mı aralıyor?
KÜRESEL İÇERİĞİN ÇEKİCİLİĞİ VE YEREL KÜLTÜRLERİN DÖNÜŞÜMÜ
Netflix’in Stranger Things’i ya da La Casa de Papel gibi dizileri, dünya çapında fenomen oldu. Bu diziler, farklı kültürlere ait öğeleri evrensel bir dilde sunarak herkesin ilgisini çekmeyi başardı. Ancak bu durum, bazı eleştirmenlere göre yerel kültürleri "standartlaştırıyor". Örneğin, Türkiye’de gençlerin konuşma tarzında İspanyol dizilerinden esinlenen "dostum" vurgusu ya da Kore dizilerinin etkisiyle artan "oppa" gibi ifadeler, dildeki küresel etkiyi gösteriyor.
YEREL HİKÂYELERİN GERİ PLANA ATILMASI MI?
Yerel yapımlar, küresel platformlarda yer buldukça aslında dünyaya açılıyor. The Protector (Hakan: Muhafız) gibi diziler, Türk mitolojisini uluslararası izleyiciye taşıdı. Ancak bu içerikler, genellikle küresel izleyiciye hitap etmek için yerel öğeleri "yumuşatma" eğiliminde. Mesela, bir Türk dizisindeki kahramanın artık sadece yerel bir figür olmaktan çıkıp "evrensel bir kahraman" tipine dönüşmesi gibi...
**
KÜLTÜRLER ARASI DİYALOG MU, KÜLTÜREL HOMOJENLEŞME Mİ?
Netflix’in en büyük katkısı, farklı kültürleri birbirine yakınlaştırması olabilir. Squid Gam ile Güney Kore’nin toplumsal dinamiklerini öğrenirken, Lupin ile Fransa’daki göçmen sorunlarına tanık oluyoruz. Ancak risk, tüm bu hikâyelerin aynı "dijital dil" içinde eriyerek özgünlüklerini kaybetmesi. Yerel tatlar, küresel bir menüde sadece birer "seçenek" haline gelebilir.
**
DENGE MÜMKÜN MÜ?
Küresel platformlar, yerel kültürleri yok etmekten ziyade dönüştürüyor. Önemli olan, bu dönüşüm sürecinde yerel hikâyelerin özgünlüğünü koruyabilmesi. Belki de çözüm, küresel platformların yerel yapımcılara daha fazla söz hakkı vermesinde yatıyor. Ne tamamen içe kapanmak ne de kültürümüzü tamamen evrensele teslim etmek... Belki de arayışımız, bu ikisi arasında bir denge kurmaktan geçiyor.
**
Unutmayalım, kültürler hiçbir zaman durağan değildir; değişir, dönüşür, bazen kaybolur, bazen yeniden doğar. Netflix de bu sürecin yalnızca bir parçası.